Эрчим хүчний хөгжлийн төв, Геологийн судалгааны төвийг нэгтгэн төрийн өмчит хязгаарлагдмал компани болгон өөрчлөн зохион байгуулах асуудлыг Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулан шийдвэрлүүлэхийг холбогдох албан тушаалтнуудад үүрэг болголоо.

Урсгал тэнцлийн алдагдал сүүлийн 10 жилийн дунджаар дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 19.5%-тай тэнцэж байгаа нь гадаад өр нэмэгдэхэд нөлөөлж буй гол хүчин зүйл болжээ. Нөгөө талаар эдийн засгийн өсөлт хүртээмжгүй байгаагаас ядуурал дорвитой буурахгүй байгаа юм. Хэдийгээр манай улс сүүлийн 14 жилийн хугацаанд гадаад худалдааны нийт 4.7 тэрбум ам.долларын ашигтай байсан боловч урсгал дансны үйлчилгээний тэнцлээр -15.5 тэрбум, анхдагч орлогын тэнцлээр -14.9 тэрбум ам.долларын алдагдалтай гарсан нь нийт урсгал данс 28.1 тэрбум ам.долларын алдагдалтай гарахад хүргэсэн байна.

Австралийн Ньюкасл боомт дээрх эрчим хүчний нүүрсний шууд худалдааны үнэ тонн тутамдаа 3.4%-иар өсч 402.5 ам.долларт хүрч дээд амжилт тогтоосныг "IHS Markit"-ийн индекс (2022.06.24) харуулсан байна. Дэлхийн зах зээлд байгалийн хийн нийлүүлэлт, ялангуяа ОХУ-ын Европ руу хийдэг хийн худалдааны биет хэмжээ хумигдаж байгаатай холбоотойгоор нүүрсний эрэлт нэмэгдэж байна. Герман, Австри зэрэг улс орнууд зогсонги байдалд байсан нүүрсний цахилгаан станцуудаа сэргээн ажиллуулахаар болсон бол Япон, БНСУ нүүрсний агуулах дахь нөөц татан авалтаа илүү ихээр нэмэгдүүлэх болсон байна. Нөгөө талд нүүрсний уурхайнууд олборлолтоо тэлэхэд анхаарч байгаа ажээ.

Лондоны металын бирж дээр нэг тонн зэсийн ханш 8280.5 ам.долларт (2022.06.24) хүрсэн нь өнгөрсөн оны хоёрдугаар сараас хойших хамгийн доод үнэ болж байна. Өнгөрсөн дөрөвдүгээр сард зэсийн ханш тус бирж дээр 10390 ам.доллар/тонн хүрч байсантай харьцуулахад энэ нь даруй 20%-иар буурсан үзүүлэлт юм. Ийнхүү ханш буурсан нь томоохон эдийн засагтай улс орнуудын төв банкууд инфляцын өсөлтийг хазаарлах үүднээс бодлогын хүүгээ чангаруулах бодлого баримтлах болсноос үүдэлтэй. Учир нь хөрөнгө оруулагчид цаашид эдийн засгийн эрчим буурч, түүхий эдийн эрэлт ч дагаад буурна гэж санаа зовниж байна.

Засгийн газар энэ зун Бичигт-Зүүнхатавч, Арцсуурь-Шивээхүрэнгийн зүүн болон баруун чиглэлийн босоо тэнхлэгийн төмөр замын бүтээн байгуулалт, Ульхан, Хавиргын боомтыг авто замаар холбох бүтээн байгуулалтын ажлыг эхлүүлэхээр төлөвлөж байгааг Ерөнхий сайд Завхан аймагт иргэдтэй уулзах үеэрээ хэллээ.

Монгол Улсын Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам, “Рио Тинто Монгол” компани уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилттэй тэмцэх ажлын хүрээнд Харилцан ойлголцлын санамж бичигт (2022.06.24) гарын үсэг зурж, баталгаажуулснаар 2022-2026 онд дараах чиглэлээр хамтран ажиллахаар болов. Үүнд: Уур амьсгалын өөрчлөлтийг сааруулах, дасан зохицох, Монгол Улсын Үндэсний тодорхойлсон хувь нэмрийг хэрэгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх; Монгол Улсын нэгдэн орсон олон улсын конвенцын хэрэгжилтийг хангахад дэмжиж ажиллах; Байгаль орчны салбарт олон улсын сайн туршлагыг хуваалцах, судалгаа, шинжилгээ хийх, хүний нөөцийн чадавхыг бэхжүүлэх; Олон улсын арга хэмжээнд хамтран оролцох, хамтран зохион байгуулах зэрэг багтана.

“Миний унаган мэргэжил Уул уурхай, өрөмдлөг, удаах мэргэжил Газрын тос. Төрөлх ШУТИС, түүний Газрын тос, өрөмдлөгийн инженерийн хамт олонтойгоо тэртээ 1991 оноос эх орондоо Газрын тосны инженер-технологийн мэргэжилтний сургалтыг эхлүүлж, судалгааны чиглэлээ тогтоон, мэргэжлийн тэнхим салбар, багшлах хүний нөөц, сургалт-судалгааны материаллаг баазыг цоо шинээр үүсгэн байгуулж, өргөжүүлэн төлөвшүүлсэн. Монгол эх оронд зөвхөн Газрын тосны чиглэлээр л гэхэд 1500 шахам бакалавр, 100 гаруй магистр, 8 доктор, 104 мэргэшсэн, 64 зөвлөх инженер бэлтгэжээ.  Монгол Улсын газрын тосны салбарын түүхийг бүтээлцэн, 1975 оноос хойш одоог хүртэл багшилж, нийт 2000 гаруй инженерийг  бэлтгэжээ.  Миний шавь нар өнөөдөр  уул уурхайн салбарын бодлогыг тодорхойлж, багшилж, геологи-хайгуул, өрөмдлөг, уул уурхай,  газрын тосны салбарт   ажиллаж явна.

Зургаадугаар сарын 17-23-нд авто замаар 4,879 чингэлэг, төмөр замаар 300 чингэлэг нийт оны эхнээс 7,445.3 мянган тонн нүүрс экспортод гарсан нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 21.3%-иар буурсан үзүүлэлттэй байгаа юм. Гэвч өнгөрсөн долоо хоногт 583.2 мянган тонн экспортолсон нь өмнөх оны мөн үеэс 300.2%-иар өссөн үзүүлэлттэй байна.

“Хөрөнгө энд тэндгүй бий. Харин түүнийг татан төвлөрүүлэх ажлыг хэрхэн хийх вэ гэдэгтээ анхаарах нь чухал” гэж АНУ-ыг үндэслэгчийн нэг  Бенжамин Франклин хэлсэн нь бий.    Монголын хөрөнгө  зах зээлийн    “IPO Mongolia2022” форумын үеэр энд тэндгүй байх хөрөнгийг хэрхэн Монголд  татан оруулах вэ? Хөрөнгийн зах зээлийн цаашдын бодлого, ирж буй шинэ боломжийг хэрхэн тооцож байгааг  хүмүүст танилцууллаа.  Санхүүгийн гурван тулгуур гэгддэг хөрөнгийн бирж, банк санхүү, даатгал зэрэгцэн  хөгжиж гэмээ нь эдийн засаг сая тогтвортой, сайн хөгжинө гэгддэг.

Голомт банк  уламжлалт  “Голомт алтны форум”-аа  зохион байгууллаа.  Монгол Улсын алт олборлогч аж ахуйн нэгжүүдээс гадна уул уурхайн машин механизм, тоног төхөөрөмжийн үйлдвэрлэгч, нийлүүлэгч   70  гаруй байгууллагын 150 гаруй төлөөлөл форумд  оролцсон юм. Монголбанк бодлогын хүүгээ 2.5%-иар нэмэгдүүлж есөн хувь болгоод байна. 2022 оны эцсийн байдлаар инфляц 7 орчим хувьд хүрнэ гэж тооцоолж байсан бол Орос, Украины мөргөлдөөнтэй холбоотой нөхцөл байдал өөрчлөгдсөн нь нөлөөлжээ. 

Гэрэл зургийг Б.Рэнцэндорж /ГАММА/ “Шинэ сэргэлтийн бодлого” сэдвийн дор зохион байгуулагдаж буй “Монголын эдийн засгийн форум-2022” чуулган дөрөвдүгээр сарын 7-ны өдөр Төрийн ордонд эхэллээ.  Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ чуулганыг нээж хэлсэн үгэндээ “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ын зургаан зорилт болох “Эрчим хүчний сэргэлт”, “Боомтын сэргэлт”, “Аж үйлдвэржилтийн сэргэлт”, “Хот, хөдөөгийн сэргэлт”, “Ногоон хөгжлийн сэргэлт”, “Төрийн бүтээмжийн сэргэлт”-ийн хүрээнд хийгдэж буй ажлуудынхаа талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөв.   Экспорт тасалдаж, олон улсын ачаа тээврийн эргэлт эрс удааширч, 200 гаруй мянган ажлын байр эрсдэлд орон,  эдийн засаг 1992 оноос хойш анх удаа -5.3% хүртэл агшсан амаргүй цаг үеийг бид хамтдаа туулж байна” хэмээн тэрээр онцолсон юм. 

Хэлэлцүүлгийг УУХҮ-ийн дэд сайд О.Батнайрамдал нээж хэлсэн үгэндээ геологи, уул уурхай, газрын тос, хүнд үйлдвэрийн салбарт Жендэрийн талаар баримтлах бодлого, түүнийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг 2019 онд батлан амжилттай хэрэгжиж байгааг дурдаад шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн оролцоог хангах Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хуульд заасан квотод хүргэх ажлуудыг үе шаттайгаар хэрэгжүүлэн ажиллаж байгааг онцолсон юм. Мөн Канад улсаас Монгол Улсад суугаа Элчин сайд Катерин  Ивкоф “Эрдэс баялгийн салбарын эмэгтэйчүүдийг талаар хийж байгаа бидний үйл ажиллагаа үр дүнтэй байгаад сэтгэл өндөр байна” хэмээн зочдод хандан хэллээ. Хэлэлцүүлэгт УИХ, Засгийн газар, агентлаг болон иргэний нийгмийн байгууллагын төлөөллүүд оролцлоо.