Ярилцлага

• Б.Мөнхтөр:  Үндэсний геологийн алба байгуулах асуудлыг бид олон жил судалсан 

  Монгол Улсад Үндэсний Геологийн Алба байгуулах хууль эрх зүйн орчин бүрдэж, хууль тогтоох байгууллагын зүгээс ч тодорхой шийдвэр гарлаа. Энэ талаар Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яамны Геологи, уул уурхайн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Б.Мөнхтөртэй ММJ-ийн сэтгүүлч Г.Идэрхангай ярилцлаа.    Үндэсний геологийн албыг байгуулах УИХ-ын тогтоол батлагдлаа. Олон жил яригдсан ч бодит ажил хэрэг болж чадахгүй байсан асуудал нэг тийшээ шийдэгдэж байна. Уг албыг байгуулахын гол ач холбогдол нь юу вэ?  Үндэсний геологийн албыг байгуулж, түүний бүтэц зохион байгуулалтыг бий болгох асуудал бараг 30 жил яригдсан.
• Я.Бат-Ирээдүй:  Дэлхийн хурдацтай эдийн засагтай хөл нийлүүлэн алхъя гэвэл бид өөрсдөө хөгжих ёстой 

  Монголын Геологийн холбооны VI чуулган өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сарын 29-нд хуралдаж, шинээр сонгогдсон Удирдах зөвлөлийн гишүүдийн анхдугаар хурлын шийдвэрээр геологич Я.Бат-Ирээдүйг  холбооны Ерөнхийлөгчөөр сонгосон юм. Геологийн салбарт 30 гаруй жил ажиллаж байгаа бэлтгэгдсэн туршлагатай мэргэжилтэнтэй MMJ-ийн сэтгүүлч Г.Идэрхангай ярилцлаа.     Та эхлээд өөрийгөө манай уншигчдад танилцуулна уу? Би геологийн салбарт 34 дэх жилдээ ажиллаж байна. Энэ хугацаанд төрийн болон хувийн хэвшил, эрдэм шинжилгээний байгууллага, гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгжид мэргэжлийнхээ дагуу ажиллаж ирсэн. Зах зээлийн нийгмийн шилжилтийн үеийн хүндхэн жилүүдэд ч өөрийн мэргэжлээрээ үнэнч  зүтгэж ирсэн хүмүүсийн нэг гэж хэлж болно.
• Б.Өлзийбаяр: “Салхит”-ын бонд нь санхүүгийн зах зээлийн эрүүл тогтолцоог эвдэх гаж үзэгдэл

  Салхитын ордод бонд гаргах тухай төр засгийн шийд­вэрийг Та хэрхэн харж байгаа вэ? Төрийн, хувийн өмчтэй ялгаагүй аливаа компани үйл ажиллагаандаа шаардлагатай хөрөнгө босгох зорилгоор бонд гаргадаг. Компанийн бонд гэдэг бол зарчим юм. Санхүүгийн зах зээл тодорхой дүрэмтэй. Одоо ил болсон ТЭЗҮ-ээс харахад Салхитын ордыг 7 жил ашиглах үйл ажиллагааны ашиг байтугай орлого нь тэтгэврийн зээлийг тэглэж хүрэхгүй байна. Ийм ордыг барьцаалж тэтгэврийн зээлийг тэглэх зорилгоор бонд гаргах нь санхүүгийн зах зээлийн зөв, эрүүл тогтолцоог эвдэж буй. Санхүүгийн зах зээлд байж боломгүй этгээд, гаж үзэгдэл юм.
• А.Пүрэв: Газрын тосны салбарын хувьд эрх зүйн орчин хангалттай бүрдсэн

  The Mongolian Mining Journal /2019.010/Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яамны Газрын тосны салбарын бодлого, төлөвлөлт хариуцсан Ахлах шинжээч (PhD), Монгол Улсын зөвлөх инженер А.Пүрэвтэй  салбарт шинээр хэрэгжиж байгаа бодлого, төлөвлөгөөний талаар MMJ-ийн сэтгүүлч Г.Идэрхангай ярилцлаа.    Газрын тосны тухай хуулийг 2014 онд шинэчлэн найруулснаас хойш салбарын бодлого батлагдсан.  Ярилцлагаа эндээс эхлүүлье? Газрын тосны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын гол зорилго нь 2017 он хүртэл мөрдөх Төрөөс газрын тосны салбарт баримтлах бодлого, Төрөөс эрдэс баялгийн салбарт баримтлах бодлогод нийцүүлж, салбарын олон асуудлыг зохицуулахад чиглэсэн. Уг хуулийг хэрэгжүүлж эхэлсэнээс  хойш хоёр жилийн дараа буюу 2016 онд Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн тухай хууль батлагдсан юм. Өөрөөр хэлбэл, Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн тухай хуулийн дагуу газрын тосны салбарын бодлогыг боловсруулж, батлуулах үүрэг Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яаманд ногдсон.
• Б.Өлзийбаяр: Хөрөнгийн зах зээлийг уул уурхайтай уялдуулснаар төрийг хянаж, баялгийг тэгш хүртээнэ

  Монгол Улсын эдийн засгийн өнөөгийн нөхцөл байдал, хөрөнгө оруулалтын орчин, уул уурхайн салбар болон хөрөнгийн зах зээлтэй уялдаатай хөгжүүлэх талаар Монголын үнэт цаасны арилжаа эрхлэгчдийн холбооны (МҮЦАЭХ) Удирдах зөвлөлийн дарга Б.Өлзийбаяртай MMJ-ийн сэтгүүлч Э.Оджаргал ярилцлаа. Монгол Улсын эдийн засгийн өнөөгийн байдлыг Та хэрхэн харж байна вэ? Монгол Улс мөнгөний хомсдолтой орон. Банкны хүү өндөр байгаа нь зах зээлийн тогтолцоо, мөнгөний эрэлт нийлүүлэлтээс  хамаарч байгаа юм. Эрэлт байгаад нийлүүлэлтээ гүйцэхгүй бол аливаа үнэ өсдөг. Эрэлтээ хангахын тулд эдийн засагт  мөнгө цутгах ёстой. Зээл, санхүүжилт хэрэгтэй. Гадаадын хөрөнгө оруулалт орж ирж байж эдийн засгаа тэтгэж, хөгжинө. Манай улсын эдийн засгийг хүний биеэр зүйрлэвэл, зүрх нь уул уурхай, судас нь зах зээл, цус нь мөнгө юм. Цусаар хангаж чадахгүй бол эд эрхтэний хэвийн ажиллагаа алдагддаг шиг өнөөдөр Монгол Улсын эдийн засаг “өвдсөн” байна.
• Хүлэмжийн хийг бууруулах сорилт нь уурхайчдад боломж авчирна

  Уул уурхайн салбарт тогтвортой хөгжлийн зарчмыг нэвтрүүлсэн улс орнуудыг Канад улс тэргүүлдэг. 1935 онд байгуулагдсан “Канадын уул уурхайн ассоциаци”-ийн Тэргүүн дэд ерөнхийлөгч Бэн Чалмерс есдүгээр сард Монголд хүрэлцэн ирж “Тогтвортой уул уурхай” санаачлагыг танилцуулсан юм. Энэхүү санаачлага нь компаниудад үйл ажиллагааны гүйцэтгэлээ байгаль орчны хувьд бодитоор сайжруулах боломж олгодгоороо онцлогтой ажээ. Байгаль орчны хувьд анхаарах нь компанийн эдийн засгийн үр ашгийг ч дээшлүүлэх боломжтойг тэрбээр тайлбарлав. Ингээд түүнтэй MMJ-ийн Б.Төгсбилэгт уг санаачлагын талаар болон бусад асуудлаар ярилцлаа.  Хүлэмжийн хийн ялгаруулалтыг бууруулах нь уул уурхайн салбарт улам бүр чухал  болж байна. Гэхдээ Монголын уул уурхайн салбарт энэ асуудал хараахан анхаарлын төвд ороогүй  гэж хэлж болно. Компаниуд цаашид энэ чиглэлд юуг анхаарч ажиллах хэрэгтэй вэ? Уур амьсгалын өөрчлөлтийн асуудалд уул уурхайн салбар анхаарал хандуулах учиртай нь эргэлзээгүй хэрэг.  
• П.Ганхүү:  Эрдэс баялагтаа  суурилсан томоохон группийн  хэлбэрээр төрөлжинө

  “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн  Гүйцэтгэх захирал П.Ганхүүтэй The Mongolian Mining Journal-ийн сэтгүүлч Г.Идэрхангай ярилцлаа.  “Эрдэнэс Монгол” ХХК 2018 онд таван жилийн стратегиа шинэчлэн баталсан. Ойрын таван жилд хэрэгжүүлэх ажлын  талаар танилцуулна уу? Уул уурхайн менежментээр бүс нутагтаа өрсөлдөхөд хамгийн түрүүнд хийгдэх ямар ажлууд байна вэ?   “Эрдэнэс Монгол”  2019-2023 оны стратегийг уул уурхайн салбарт төрөөс баримталж буй хөгжлийн зорилт, бодлого хөтөлбөртэй уялдуулж баталсан. Ерөнхий агуулгаараа бол уул уурхайн салбарт нэмүү өртөг шингэсэн үйлдвэрлэл бий болсноор эдийн засгийн өсөлт бодитой нэмэгдэх хандлагатай учраас ашигт малтмалын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч, төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэгч байх нь компанийн тэргүүн зорилго болоод байна.
• Г.Амартүвшин: Улс төрөөс хараат бус байж Хөгжлийн банк амжилттай ажиллана

  Монгол Улсын Хөгжлийн банкны Гүйцэтгэх захирал Г.Амартүвшинтэй MMJ-ийн сэтгүүлч Э.Оджаргал ярилцлаа. Монгол Улсын Хөгжлийн банкны Гүйцэтгэх захирлын албанд томилогдоод Та юунаас ажлаа эхлээд байна вэ? Миний бие энэ албанд томилогдон  ажил хүлээж аваад гурван сарын хугацаа өнгөрчээ. Гурван гол чиглэлээр ажиллаж байна. Нэгд, Хөгжлийн банкны журам, зээл олгох үйл ажиллагаа гэх мэт дотоод зохион байгуулалт, засаглалыг сайжруулах. Энэ хүрээнд зээлийн бодлого, журмыг шинэчиллээ. Компаниудын төсөл хэрэгжүүлэх зээлийн хүсэлтийг Хөгжлийн банк  удаадаг, зээлийн хүсэлт  хаачсан нь мэдэгдэхгүй байна гэсэн шүүмжлэл өмнө нь байсан юм билээ. Тиймээс одоо энэ үйл ажиллагааг илүү нээлттэй болгох үүднээс өөрчлөлт оруулсан юм. Хоёрт, зээлийн чанар. Хөгжлийн банкны өмнөх зээлийн асуудалтай холбоотой 6 хэргийг прокурорт шилжүүлсэн асуудал хоёр дахь чиглэлийн ажлын нэг хэсэг юм. 
• РэдПаф Монгол: Туршлага бол уурхайг зөв хөдөлгөх хүч юм

  “Оюутолгой” төслийг гүний уурхайгүйгээр төсөөлөхийн аргагүй гэдэг. Тэгвэл гүний уурхайн туслан гүйцэтгэх ажлыг “Рэдпаф Монгол” компани сүүлийн 15 жил амжилттай гүйцэтгэсээр ирснийг  бүгд мэднэ. Энэ бүх амжилтын цаана “Рэдпафийн бүргэдүүд” байдаг гэж уурхайчдаа магтан хэлж, тэднийхээ овог нэрийг цээжээр дурдах энэ эрхэм бол тус компанийн Дэд захирал Б.Баярцэнгэл юм. Тэрбээр компанийг үүсэн байгуулагдахад жолоочийн албан тушаалаас гараагаа эхлэн эдүгээ удирдлага болох хүртлээ дэвшин ажиллажээ. Түүний ажил бол компанийн бүхий л үйл ажиллагааг хэвийн явуулахад анхаардаг хариуцлагатай алба юм. Компанийн гаргасан амжилт болон цаашдын хийж бүтээхээр төлөвлөсөн ажлынх нь талаар энэхүү эрхэмтэй ярилцлаа. 
• Мэрик Цала:  Дэлхийн уул уурхайн конгрессын дараагийн хурлыг  2022 онд  Монголд зохион байгуулна гэдэгт итгэлтэй байна

  Дэлхийн Уул уурхайн конгресс (ДУУК)-ын Ерөнхийлөгч, профессор Мэрик Цала, Ерөнхий нарийн бичгийн дарга, доктор Жэсик Скиба нар Монголын уул уурхайн мэргэжлийн холбоодын зөвлөлийн урилгаар наймдугаар сард Монгол Улсад ажлын айлчлал хийж, уул уурхайн тэргүүлэх үйлдвэрүүд болох “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ, “Ачит-Ихт” ХХК-ийн үйл ажиллагаатай танилцсан юм. Мөн Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яам, “Монгол нүүрс” ассоциаци зэрэг байгууллагын удирдлагуудтай ажил хэргийн яриа өрнүүлжээ.  Дэлхийн уул уурхайн конгрессын гишүүн, доктор Б.Бат-Очир “ДУУК-тай хамтран ажиллах нь Монгол Улсын уул уурхайн салбарын цаашдын хөгжилд ихээхэн чухал. НҮБ-д бүртгэлтэй, 1958 онд үүсэн байгуулагдсан тус байгууллага нь уул уурхайн салбарын технологийн хөгжлийн чиг хандлагыг тодорхойлдог бизнесийн бус байгууллага” хэмээн уулзалтын үеэр тодотголоо.
• Ж. Золжаргал:  Эхлээд хил гаалийн асуудлаа шийдэн төмөр замаа барих хэрэгтэй

  Нүүрсний салбар улсын экспортын орлого бүрдүүлэлтээр тэргүүлэх болсон, цаашид энэ эрчээ хадгалах боломж бүрэн бий гэдэгт Нүүрс Ассоциацийн Гүйцэтгэх захирал Ж.Золжаргал итгэлтэй байна. Гэхдээ энэ бүхэн нь Хятадын зах зээлийн эрэлт, түүнд өрсөлдөх Монголын нүүрсний салбарын үйл ажиллагаанаас хамаарах билээ. Ингээд MMJ нүүрсний салбарын нөхцөл байдал, цаашдын ирээдүй, бодлого төлөвлөлт, тус холбооны төлөвлөж буй ажлуудын талаар Монгол Нүүрс ассоциацийн Гүйцэтгэх захирал Ж.Золжаргалтай ярилцлаа. 
• Т.Чимэгсанаа: Хөтөлбөр 5 жил хэрэгжиж дахин шинэчлэгдэнэ 

  Хөгжингүй орнуудын туршлагаас харахад эдийн засгийн суурь бүтцээ түрүүлж бүрдүүлдэг тэргүүн туршлага байна. Өөрөөр хэлбэл, эдийн засгийн суурь бүтцээ бүрдүүлээд дараагийн шатны бүтэц рүүгээ шилжсэн байх юм. Гэтэл Монгол Улс өнөөдөр уламжлалт аж үйлдвэрлэлийнхээ суурь бүтцийг ч хөгжүүлж чадаагүй байна шүү дээ. Тиймээс бид хийгдээгүй ажлуудаа гүйцээж, олон улсын чиг хандлагатай уялдуулан Нүүрс гүн боловсруулах химийн үйлдвэр, Металургийн цогцолбор, Машин механизмын үйлдвэрлэл, Газрын тос боловсруулах үйлдвэр, Зэсийн баяжмал боловсруулах  үйлдвэр  байгуулах хэрэгтэй. Нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлж, ажлын байрууд  бий болгон  хүнд аж үйлдвэрийн эдийн засагт оруулах өгөөжийг нэмэгдүүлэх учиртай. Энэ  зорилгоор хөтөлбөрийг боловсруулж Засгийн газрын хуралдаанаар баталлаа. 
• Дэвид Спрул: Хөрөнгө оруулагчид тодорхой, тогтвортой  байдлыг юу юунаас илүү хүсч байна

  Монгол, Канад улсын худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны өнөөгийн байдал, хөрөнгө оруулалт, уул уурхайн салбарын талаар Канад улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд  Дэвид Спрултэй MMJ-ийн сэтгүүлч Э.Оджаргал ярилцлаа.  Канад, Монгол Улсын Засгийн газар хоорондын хамтын ажиллагааны  Дугуй ширээний уулзалтын VIII хуралдаан зургадугаар сарын 4-нд Улаанбаатар хотноо боллоо. Энэ талаар ярилцлагаа эхлэе. Хоёр улсын эдийн засаг, худалдаа, хөрөнгө оруулалт, уул уурхай, дэд бүтцийн салбар дахь хамтын ажиллагааны талаар ямар чухал шийдвэрүүд гарсан бэ? Бид энэ хурлыг хоёр жил тутамд зохион байгуулдаг. Хоёр орон нийтлэг зорилтуудыг тодорхойлохын тулд хамтран хэрэгжүүлж байгаа төсөл, хөтөлбөрийг бүхэлд нь авч хэлэлцлээ. Хамтын ажиллагааны өгөөжийг нэмэгдүүлэх, хамрах хүрээг өргөжүүлэх асуудлаар санал солилцсон юм. Уулзалт амжилттай болсон гэдгийг хэлэх нь зүйтэй.
• Пратап Сингх: Монгол Улсын стратегийн түншлэлтэй гуравдагч хөрш болно гэдэгт итгэдэг

  Энэтхэг, Монголын Улсын эдийн засаг, худалдаа болоод хамтын ажиллагааны хүрээнд хэрэгжиж байгаа Газрын тос боловсруулах үйлдвэр байгуулах төсөл, Энэтхэг улсын нүүрсний зах зээл, өнөөгийн хөгжил, төрийн бодлого хэрэгжилт, гадаад худалдааны асуудлаар БНЭУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Мохиндер Пратап Сингхтэй MMJ-ийн Э.Оджаргал ярилцлаа.  Юуны өмнө эрхэм Элчин сайд таныг Монгол Улсад ажиллах болсонд баяр хүргэе. Та өөрийн мэргэжил болоод дипломат алба­ны намтраа манай сэтгүүлийн уншигчдад танилцуулна уу? Би 30 гаруй жил дипломат алба хашихдаа Вьетнам, Тайланд, Куба, Канад, АНУ, Их Британи зэрэг улсад ажиллаж албан үүргийнхээ дагуу дэлхийн 100 гаруй оронд зочилжээ.
• RPM Global: Монголын өөдрөг төлөвт итгэлтэй байна 

  “RPMGlobal” компани нь уул уурхайн технологийн бүтээгдэхүүн болон зөвлөх үйлчилгээний чиглэлд 50 гаруй жилийн туршлагатай дэлхийн тэргүүлэх компани юм. Бид Австралийн хөрөнгийн биржид 2009 онд олон нийтэд хувьцаагаа гаргасан бөгөөд 13 улсад 23 салбартайгаар ажиллаж байна.  Монгол, Казахстан, Хятад зэрэг нийт 125 гаруй оронд уул уурхайн салбарын төсөл дээр нь ажилласан байдаг. 400 гаруй техникийн шинжээч болон 2000 гаруй тэргүүлэх мэргэжилтнүүдээс бүрдсэн манай дэлхийг хамарсан баг хамт олон уул уурхайн голлох бүс нутагт ажилладаг.  Тодруулбал дэлхийн өнцөг булан бүрт, уул уурхайн голлох бүсүүдэд хүрч ажилладгийн хувьд манай шинжээчид тухайн орны онцлог, соёл, нөхцөл байдлыг маш сайн ойлгож мэддэг.   
• Дэйв Воусэн: Ашигт малтмалын экспортоор Монгол, Австрали өрсөлддөг ч  хамтран ажиллаж, голлох нийлүүлэгчид байх боломжтой

  2019 оны нэгдүгээр сараас Монгол Улсад томилогдон ажиллах болсон Австрали улсын Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Дэйв Воусэнтэй хоёр улсын эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, тэр дундаа уул уурхай, боловсрол, хөрөнгө оруулалтын асуудлаар MMJ-ийн Э.Оджаргал ярилцсан юм. Юуны өмнө, Та өөрийн мэргэжил болон дипломат ажлын замналын талаар MMJ-ийн уншигчдад танилцуулна уу? Аав маань Австралид цагаачлан ирсэн хүн. Иймд би хүүхэд насандаа Австралийн өөр өөр хэл соёл, ёс заншилтай танилцаж өссөн юм. Миний бие олон улсын харилцааг сонирхсоор ирсэн. Их сургуульд санхүүгийн удирдлага, төрийн бодлогын чиглэлээр суралцсан хэдий ч ажил мэргэжлийн гараагаа анх эхлэхдээ боловсрол, нийгэм хамгааллын салбарт голдуу ажиллаж байлаа.
• Ч.Отгочулуу: Эрдэнэс Тавантолгойн IPO дээр төрийн өндөрлөгүүдийн нэгдмэл  байр суурь дутагдалтай

  Дэлхийн уул уурхайн салбарын анхаарлын төвд буй Монголын коксжих нүүрсний Тавантолгой ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах  оролдлогыг үе үеийн Засгийн газрын зүгээс хийж байсан ч бүтэлтэй болоогүй. Харин тус ордын тусгай зөвшөөрлийг эзэмшигч “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийг “Эрдэнэс Монгол” ХХК-иас салган Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яаманд хариуцуулснаас хойш салбарын яам олон улсын бирж дээр гаргах төлөвлөгөө боловсруулан идэвхтэй ажиллаж байгаа билээ.
• А.Билгүүн: Хөрөнгө оруулалт татах чадамж манайд бий ч сөрөг хандлагаа өөрчлөх хэрэгтэй

  Өнгөрсөн онд улсын эдийн засаг чамлахааргүй өсөв. Эдийн засгийн хувьд санаа зовоож байсан хүндхэн үеийг амжилттай давж чадсаныг 2018 оны дүн сайтар харуулж чадлаа. Гэсэн ч энэ амжилтыг бататгах, хадгалж чадах эсэх нь хөрөнгө оруулалтын цаашдын нөхцөл байдлаас ихээхэн хамаарах билээ.
• Mongolia Mining-2019: Хариуцлагатай уул уурхай тогтвортой хөгжлийн үндэс

  Эрдэс баялгийн салбар сэргэлттэй, түүнийг даган уул уурхайн компаниуд идэвхэжсэн энэ цаг үед “Mongolia Mining” олон улсын үзэсгэлэн ес дэх жилдээ зохион байгуулагдах гэж байна.
• М.Энхжаргал: Хөрөнгө оруулагчдын сонирхлыг татахуйц хайгуулын шинэ талбай шаардлагатай

  Хайгуулын салбарт гадаадын хөрөнгө оруулагчид орж ирэхэд юуны өмнө төрийн тогтвортой бодлого нэн чухал. Нөгөө талаас хайгуулын талбай олгогдохгүй байгаагаас шалтгаалж хөрөнгө оруулалт орж ирэхгүй  байна. Хөрөнгө оруулагчдад хэтийн төлөвтэй талбай шаардлагатай гэдгийг ч холбогдох албаны хүмүүс хэлж байгаа юм.