Эдийн засаг

Нүүрсний экспортын орлого 2025 онд 40 хувиар буурчээ Монгол Улсын эдийн засгийн гол нэрийн бүтээгдэхүүн болох нүүрсний экспорт 2025 оны эхний дөрвөн сард огцом буурсан дүнтэй гарлаа. Үндэсний статистикийн хорооноос гаргасан гадаад худалдааны тайланд дурдсанаар дээрх хугацаанд нүүрсний экспортын орлого 1.23 тэрбум ам.доллароор буурч, улсын валютын орлого болон төсвийн гүйцэтгэлд мэдэгдэхүйц дарамт учруулаад байна.

Нэг хүнд ногдох бараа бүтээгдэхүүний экспортоор тэргүүлэгч 10 улс Өнөөгийн харилцан уялдаатай дэлхийн эдийн засагт олон улсын худалдаа нь эдийн засгийн өсөлтийн гол хөдөлгөгч хүч хэвээр байна.

ЕСБХБ Монголын 2025 оны эдийн засгийн өсөлтийн төсөөллийг 0.4%-иар буурууллаа Европын Сэргээн босголт, хөгжлийн банк (ЕСБХБ) 2025 оны бүс нутгийн эдийн засгийн өсөлтийн таамаглалаа энэ оны 2 дугаар сард гаргасан урьдчилсан төсөөллөөс 0.2%-иар бууруулсан байна.

Бодит эрсдлээс урьтан угтуулан тавьсан тооцоолол 2025 оны сүүлийн хагаст дэлхийн эдийн засагт ямар өөрчлөлтүүд гарах, түүнээс улбаалан манай улсын эдийн засгийн нөхцөл байдал сайн, муу аль тал руу эргэхийг өнөөдөр таамаглах аргагүй болоод байна.

ЕАЭЗХ-той чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулснаар ДНБ 6.1%-иар буурна Монгол Улс Евроазийн эдийн засгийн холбоотой (ЕАЭЗХ) “Чөлөөт худалдааны түр хэлцэл”-ийг гурван жилийн хугацаатай байгуулахаар болсон. Энэ тухай МУИС-ийн Бодлогын судалгааны лабораториос гаргасан судалгаанд, “ЕАЭЗХ-той чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээр байгуулснаар Монгол Улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүн ойролцоогоор 6.1%-иар буурна” гэх тооцоо гарчээ.

МОНГОЛ УЛСЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ТОГТВОРЖИЛТ - 2024 ОНД Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлт тогтвортой байна. Юуны түрүүнд эдийн засгийн тогтворжилтод уул уурхайн олборлолт, боловсруулах үйлдвэрлэлийн дэд бүтцийн бүтээн байгуулалт, тээвэр логистик, боомтын сэргэлт голлон үр дүн авчирсан бол төсвийн зардлын тэлэлт, иргэдийн хувийн хэрэглээ идэвхжсэн зэрэг нь өсөлтийг хадгалахад нөлөөлжээ.

Нүүрсний үнийн бууралтыг экспортын биет хэмжээг өсгөн нөхнө Засгийн газар 2025 оны эдийн засгийн өсөлт эрчимжиж 8%-д хүрнэ хэмээн төсөөлсөн бол Азийн хөгжлийн банк 6%-иар өснө гэж тооцоолжээ. Ирэх оны эдийн засгийн төлөв ямар байх нь өмнөд хөршийн аж үйлдвэрийн салбарын санхүүгийн нөхцөл байдалтай шууд холбоотой.

Эрчим хүчний сэргэлтийн хүрээнд Бөөрөлжүүтийн 600 МВт-ын цахилгаан станцын эхний блок ашиглалтад орлоо Бөөрөлжүүтийн цахилгаан станц 150 МВт-ын хүчин чадал бүхий 4 блокоос бүрдэнэ.

Маргаан дагуулсан том төсөв УИХ-ын 2024 оны сонгуулийн дүнд бүрэлдсэн парламентаас МАН, АН, ХҮН нам “Хурдтай хөгжлийн төлөөх зориг” гэсэн гэрээ үзэглэж, Хамтарсан Засгийн газрыг байгуулсан билээ. 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр болон Төсвийн хүрээний мэдэгдэл, Төсвийн тодотгол болон дагалдах цөөнгүй хуульд шинэчлэл хийх УИХ-ын ээлжит бус чуулган 8 дугаар сарын 15-наас 27-ны хооронд хуралдаж буй.

Үндэсний баялгийн сан улс орны хөгжилд чухал үүрэг гүйцэтгэх боломжтой Монголын эдийн засгийн чуулганы үеэр УИХ, Засгийн газрын урт хугацаанд хэрэгжүүлэх стратегийн ач холбогдолтой томоохон төслүүдийг онцолж байсны дотор Үндэсний баялгийн сангийн хуулийг баталж, хэрэгжүүлж эхэлсэн тухай онцгойлон дурдсан юм. Тус чуулганы 11 дэх салбар хуралдааны “Үндэсний баялгийн сан, олон улсын тэргүүн туршлага” сэдэвт хэлэлцүүлэгт оролцогчид Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийн хэрэгжилт, үр дүн, “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн үйл ажиллагааны ил тод байдал, тулгарч буй бэрхшээл, сорилт болон Үндэсний баялгийн санг ард иргэдэд хүртээмжтэй байлгах талаар гарц шийдэл эрэлхийлж, энэхүү сэдвийн хүрээнд санал бодлоо солилцсон юм.

Дотооддоо урсгалтай голуудыг түшиглэсэн эрчим хүчний станц барих шийдэлд хүрчээ Монгол Улс анх 2007 онд Сэргээгдэх эрчим хүчний тухай хуулиа баталснаар 50 гаруй ААН энэ салбарт хөрөнгө оруулалт хийхээр тусгай зөвшөөрөл авчээ. Гэвч тэднээс одоогоор нарны эрчим хүчний 6, салхины эрчим хүчний 3 станц л үйл ажиллагаа явуулж, төвийн бүсийн эрчим хүчний сүлжээнд нийлүүлж буй аж.

Бодлогын хүү, геополитикийн эрсдэлийн улмаас алтны үнэ 2450 ам.долларт хүрлээ Даваа гарагт алтны үнэ нэг унци нь 2450 ам.долларт хүрч шинэ дээд амжилт тогтоолоо. АНУ-ын Холбооны нөөцийн сангийн мөнгөний бодлого зөөлөрч, геополитикийн байдал улам хурцадна гэсэн хүлээлт алтны ханшийг дахин өсгөв.

Зэсийн үнэ 56 жилийн өмнөх дээд амжилтаа давтлаа Зэсийн үнэ дахин өслөө. Даваа гаригт 7 дугаар сард нийлүүлэх зэсийн үнэ нэг фунт нь 5.1990 ам.доллар буюу нэг тонн нь 11,460 ам.долларт хүрч, дээд амжилт тогтоолоо.

Нүүрсний экспорт өсч, алтны үнэ тогтвортой байна “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн биржээр арилжаалагдсан нүүрсний экспортын сарын гүйцэтгэл 2024 оны 4 дүгээр сард 1050181.60 тоннд хүрснээр анхны арилжаа эхэлснээс хойших хамгийн өндөр үзүүлэлт боллоо. Нүүрсний борлуулалт, ил тод нээлттэй болсноор биржийн тээвэр, экспорт нэмэгдэж нэг сарын дотор биржээр арилжсан нэг сая тонн нүүрсийг экспортод гаргаж компанийн түүхэнд шинэ амжилт тогтоов.

Эдийн засгийн эерэг үзүүлэлт буюу нүүрсний нөлөө Монгол Улс өнгөрөгч 2023 онд дэлхийн 163 улстай худалдаа хийж, нийт бараа эргэлт 24.4 тэрбум ам. долларт хүрсэн байна. Үүнээс экспорт 15.1 тэрбум ам.доллар, импорт 9.2 тэрбум ам.доллар болж гадаад худалдааны тэнцэл 5.9 тэрбум ам.долларын ашигтай гарлаа. Экспорт өмнөх оны мөн үеэс 2.6 тэрбум ам.доллар буюу 21.9%-иар, импорт 54.1 тэрбум ам.доллар буюу 6.3%-иар өссөнийг Үндэсний статистикийн хорооноос мэдээлсэн байна.

ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ХУУЛИЙН АСУУДАЛ ДАГУУЛСАН 3 ЗААЛТ Монгол Улсын Засгийн газар гадаадын хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх тал дээр анхаарч байна

Бүтэлгүйтэх эрхгүй Бүсчилсэн хөгжлийн бодлого Энэ оныг Бүсчилсэн хөгжлийг дэмжих жил болгон зарлах тухай тогтоолын төслийг Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар /2023.12.27/ хэлэлцэн баталлаа. УИХ-ын 2023 оны намрын ээлжит чуулган завсарлах хугацаанд бүсчилсэн хөгжлийн талаарх бодлого, хууль тогтоомжийг иргэд, олон нийтэд тайлбарлан таниулах, уулзалт, хэлэлцүүлэг зохион байгуулах ажлыг албаныханд даалгав.

Бүсчилсэн хөгжил-Монголын эдийн засгийн форум” эхэллээ Монгол Улс бүсчилсэн хөгжлийн талаар сүүлийн жилүүдэд ярьж бичиж ирсэн. Бодит байдал дээр хөдөө орон нутгийг хөгжүүлэх чиглэлд хангалттай ажил хийхгүй байна. Энэ байдлыг засах зорилгоор Засгийн газраас 2024 оныг бүсчилсэн хөгжлийг дэмжих жил болгон зарласан билээ. “Монголын эдийн засгийн форум-Бүсчилсэн хөгжлийн зөвлөгөөн” эхэллээ.

ТӨВ БАНК МӨНГӨНИЙ БОДЛОГОТОЙ УЯЛДУУЛАН ГАДААДЫН БАНКНЫ САЛБАРЫГ ДЭМЖИНЭ Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2024 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төслийг Монголбанкнаас боловсруулан

Ч.ХҮРЭЛБААТАР: Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг ахиулах, хувийн хэвшлийн бизнесийн орчныг сайжруулахад онцгойлон анхаарна Монгол Улсыг хөгжүүлэх урт болон дунд хугацааны бодлого, эдийн засгийг эрчимжүүлэх “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-д тусгасан төсөл, арга хэмжээний хэрэгжилт, 2024 оны эдийн засгийн төлвийн талаар Монгол Улсын Засгийн газрын гишүүн, Шадар сайд бөгөөд Эдийн засаг, хөгжлийн сайд Ч.Хүрэлбаатартай MMJ-ийн сэтгүүлч Б.Ариунаа ярилцлаа.