Эдийн засаг

ЭДИЙН ЗАСГИЙН ӨСӨЛТТЭЙ САР Манай улсын эдийн засгийн төлөвийг Азийн хөгжлийн банк болон Дэлхийн банк тодорхойллоо. Тодруулбал, АХБ жил бүр

Далд уурхайн далд нөлөө Оюутолгойн гүний уурхай нээлтээ хийж Галбын говийн алтан шаргал гадаргаас доош километр гаруй гүнээс зэс, алтны агууламж бүхий хүдрийн биетийн анхны дээжийг олборлолоо. Энэ нь яах аргагүй “Оюутолгой” ХХК-ийн хөрөнгө оруулагчид болох Монгол Улс болон “Рио Тинто” компани, түүний хувь эзэмшигчдэд баяртай мэдээ байлаа.

Э.Лхагвасүрэн: Он гарсаар эрдэс бүтээгдэхүүний экспорт 2.2 тэрбум ам.доллар буюу 95.1 хувиар өслөө Гаалийн ерөнхий газраас өнөөдөр 2023 оны эхний дөрвөн сарын экспорт, импортын мэдээллийг хийлээ. ГЕГ-ын Статистик дүн шинжилгээний хэлтсийн дарга Э.Лхагвасүрэн, Гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт 2023 оны эхний дөрвөн сарын гүйцэтгэлээр 7.7 тэрбум ам.долларт хүрч өнгөрсөн оны мөн үеэс 50.4 хувиар буюу 2.6 тэрбум ам.доллараар өссөн. Энэ нь экспорт 2.3 тэрбум ам.доллараар, импорт 0.3 тэрбум ам.доллараар өсөхөд нөлөөлжээ. Экспортын дүн импортоос 2.3 тэрбум ам.доллараар давж, гадаад худалдааны баланс эерэг гарсан байна.

Б.Ганзориг: Уул уурхайн компаниудын бүтээгдэхүүн экспортлохтой холбоотой бүх гэрээг цахимаар хийж байна Гаалийн ерөнхий газар нь Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй цахим шинэчлэл, ил тод нээлттэй бодлогын хүрээнд иргэд, аж ахуйн нэгжүүдэд зориулж www.gaali.mn системийг нэвтрүүлж, гаалийн бүрдүүлэлт, төлбөр тооцоо, лавлагаа тодорхойлолт, гадаад худалдааны статистик мэдээлэл, барааны ангилал, тарифын мэдээлэл болон тусгай зөвшөөрөл зэрэг 30 гаруй үйлчилгээг цахимаар авах боломж бүрдүүлжээ.

Гадаад худалдааны 2023 оны 3 дугаар сарын тойм 2023 оны эхний 3 сарын гүйцэтгэлээр гадаад худалдааны нийт бараа эргэлтийн хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 2,071 сая ам.доллароор өсөж 5,704 сая ам.долларт хүрсэн байна. Үүнд экспорт 94%-аар буюу 1,822 сая ам.доллароор, импорт 15%-аар буюу 249 сая ам.доллароор өссөн нь нөлөөлөв. Тайлант хугацаанд худалдааны тэнцлийн ашиг өнгөрсөн оны мөн үеэс 1,573 сая ам.доллароор өсөж 1,824 сая ам.долларын ашигтай гарлаа.

Азийн хөгжлийн банк: Эдийн засгийн өсөлтийн түвшинг хадгалах шаардлагатай Азийн хөгжлийн банк “Азийн хөгжлийн төлөв” эдийн засгийн энэ оны анхны тайлангаа танилцууллаа. Энэ үеэр Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлт энэ онд 5.4 хувьд хүрч, ирэх жил хурдсах хүлээлттэй байна хэмээн онцолсон юм.

Монгол Улсын Эрдэнэсийн санд 2022 онд 22.9 тонн үнэт метал худалдан авчээ Улсын Их Хурлын Эдийн засгийн байнгын хорооны өнөөдрийн (2023.03.28) хуралдаанаар Монголбанкнаас 2022 оны арванхоёрдугаар сарын 30-ны өдөр ирүүлсэн “Монгол Улсын Эрдэнэсийн сангийн үндсэн сангийн орлого, үндсэн болон гүйлгээний сангийн зарлагын 2023 оны төсвийн тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцжээ.

ГЕГ: Он гарсаар эрдэс бүтээгдэхүүний экспорт нийт экспортын 84 хувийг эзэлж байна Гаалийн ерөнхий газрын Статистик, дүн шинжилгээний хэлтсээс 2023 он гарснаас хойш гуравдугаар сарын 20-ны байдлаар барааны экспорт, импортын мэдээг өнөөдөр өглөө. Он гарсаар улсын хэмжээнд гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт 4.8 тэрбум ам.долларт хүрч, өнгөрсөн оны мөн үеэс 56.3 хувиар буюу 1.7 тэрбум ам.доллараар өссөн байна. Үүнд, экспорт 1.5 тэрбум ам.доллараар, импорт 0.2 тэрбум ам.доллараар өсжээ.

Койн ба мөнгөний бодлого Хүмүүсийг өөрсдөөр нь үйлдэл хийлгэх шалгарсан хоёр арга байдаг. Эхнийх нь урам зоригийг нь өдөөх юм уу, тодорхой алхам хийснийх нь төлөө шагнал амлах. Нөгөөх нь айдас түгшүүрээр нь удирдах буюу шийтгэл ногдуулах. Койнд хөрөнгө оруулагчдын хувьд аль аль нь нөлөөлсөн. Нэгдүгээрт, итгэж авч дарсан койн нь хэдэнтэй өсөж том ашиг хийнэ гэх цайлган хүлээлт.

Экспорт 2023 оны эхний хоёр сард өмнөх оны мөн үеэс 1.1 тэрбум ам.доллароор өсжээ Гадаад худалдааны тэнцэл 2023 оны эхний хоёр сард нэг тэрбум ам.долларын ашигтай гарчээ. Энэ нь өмнөх оны мөн үеэс 902.8 сая ам.доллароор буюу 7.3 дахин өссөн үзүүлэлт болсон аж. Харин хоёрдугаар сард 655.6 сая ам. долларын ашигтай гарч, өмнөх сараас 265.9 сая ам.доллароор буюу 68.2%-аар өсжээ.

Гадаад валютын улсын нөөц 3.4 тэрбум ам.долларт хүрчээ Засгийн газрын өнөөдрийн хуралдаанд “Гадаад валютын улсын нөөцийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр авах зарим арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын 2022 оны аравдугаар сарын 5-ны өдрийн 362 дугаар тогтоолын хэрэгжилт, цаашид авах арга хэмжээний талаар Монгол Улсын Шадар сайд бөгөөд Эдийн засаг, хөгжлийн сайд Ч.Хүрэлбаатар Засгийн газрын гишүүдэд танилцуулав.

ҮСХ: 2023 оны нэгдүгээр сард гадаад худалдааны бараа эргэлт 1.8 тэрбум ам.доллараар өслөө Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн байдлын 2023 оны нэгдүгээр сарын тайланг Үндэсний статистикийн хорооны Бодлого, хамтын ажиллагааны газрын ахлах статистикч С.Норов танилцуулав. Монгол Улс 2023 оны нэгдүгээр сард нийт 107 улстай худалдаа хийжээ. Гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт 1.8 тэрбум ам.доллар, үүнээс экспорт 1.1 тэрбум ам.доллар, импорт 688 сая ам.доллар байна.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум дахь Ложистикийн төвд ажиллалаа Тус төв нь Азийн хөгжлийн банкны хөнгөлөлттэй зээлээр баригдаж, 2018 онд ашиглалтад орсон. Ложистикийн төв нь жилд дунджаар хоёр сая тонн ачаа нэвтрүүлж байсан бол 2022 онд гурван сая тонн ачаа нэвтрүүлж, ачаа тээвэр нэмэгдсэн.

Х.Булгантуяа: Замын-Үүд боомт транзит тээврийн зангилаа болон хөгжих боломжтой “Замын-Үүд” боомтын барилга байгууламж, дэд бүтцийг шинэчилж, цаашлаад боомтын сэргэлтийг эрчимжүүлснээр Монгол, Хятадын худалдааны эргэлтийг үлэмж хэмжээгээр нэмэгдүүлж, транзит тээврийн зангилаа болон хөгжих боломж бүрдэнэ гэдгийг Монгол Улсын сайд, Боомтын сэргэлтийн үндэсний хорооны дарга Х.Булгантуяа энэ үеэр онцолж байлаа.

Замын-Үүд дэх Ложистикийн төвөөр 2022 онд гурван сая тонн ачаа нэвтрүүлжээ Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх энэ долоо хоногийн эхээр Дорноговь аймгийн Замын-Үүд боомтод ажиллав. Тус боомт нь манай улсын хилээр нэвтэрч буй ачаа тээврийн 70 орчим хувь, зорчигч тээврийн 30 хувийг дангаар нэвтрүүлж, гаалийн орлогын 15 хувийг бүрдүүлдэг ложистикийн гол боомт юм.

Ноолуур боловсруулах үйлдвэрлэгчдэд 500 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл олгоно Засгийн газраас ноолуур боловсруулах үндэсний үйлдвэрлэгчдийн түүхий эдийн зах зээлд өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх, тэднийг эргэлтийн хөрөнгөөр дэмжих зорилгоор сүүлийн жилүүдэд ноолуурын салбарт хөнгөлөлттэй зээл олгож байна.

ИНЕГ: Монгол Улсын агаарын орон зайгаар дамжин өнгөрөх нислэг 2019 оныхоос 80 хувиар буурлаа Монгол Улсын агаарын тээврийн орлого буурсантай холбоотой Иргэний нисэхийн ерөнхий газраас өнөөдөр мэдэгдэл гаргажээ. Мэдэгдэлд: “Монгол Улсын агаарын орон зайгаар дамжин өнгөрч буй агаарын хөлгийн тоо 2020-2022 онд эрс буурсан нь дэлхий нийтийг хамарсан цар тахал болон олон улсад үүсээд буй дайны нөхцөл байдалтай шууд холбоотой.

Гаалийн байгууллагын төсөвт төвлөрүүлэх орлого 570 тэрбумаар биелэв Гаалийн байгууллага нь 2022 оны тодотголоор 4.1 их наяд төгрөг Улсын төсөвт төвлөрүүлэх үүрэг хүлээжээ. Орлогыг 4.7 тэрбум орчим төгрөг болгон нэмэгдүүлж, 114 хувийн гүйцэтгэлтэй буюу 570.4 тэрбум төгрөгөөр давуулан биелүүлсэн байна.

2022 онд гадаад худалдаа 3.8 сая ам.долларын ашигтай гарчээ УИХ-ын Тамгын газрын Хяналт шалгалт, үнэлгээний газрын Төсвийн хяналт, шинжилгээний хэлтсээс 2022 оны Монгол Улсын гадаад худалдааны тэнцэл, гол нэрийн экспорт импортын тоо хэмжээ, үнэ болон татварын орлого бүрдэлтийн талаар танилцуулга хийлээ.

Б.Жавхлан: Засгийн газар төсвөөс санхүүжүүлэх бонд нэмж гаргахгүй гэсэн бодлого барина Засгийн газар 2023 оны нэгдүгээр сарын 11-нд “Сенчири-2” бонд гаргасан. 8.65 хувийн хүүтэй, таван жилийн хугацаатай энэ зээлийг Засгийн газар өрийн зохицуулалт хийх зорилгоор авсанаа Сангийн сайд мэдэгдэж байсан билээ. Засгийн газрын, бондын зохицуулалтын талаар Сангийн сайд Б.Жавхлангаас тодрууллаа.