The Mongolian Mining Journal

Айлчлалаар Монгол, Оросын тал 15 баримт бичиг үзэглэжээ Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх Засгийн газрын дарга Д.А.Медведевийн урилгаар Орос улсад арванхоёрдугаар сарын 3-6-ны өдрүүдэд албан айлчлал хийж байна. Айлчлалаар Ерөнхий сайд тус улсын Ерөнхийлөгч В.В.Путинд бараалхаж, Засгийн газрын дарга Д.А.Медведевтэй албан ёсны хэлэлцээ хийсэн юм. Хэлэлцээрийн үр дүн Засгийн газар болон яамд хооронд нийт 15 баримт бичгийг байгуулжээ. Монгол Улсын Ерөнхий сайдын энэхүү айлчлал нь есөн жилийн дараа ОХУ-ад хийж байгаагаараа онцлог юм.

Давхар баяр угтсан их бүтээн байгуулалт Сэлэнгэ аймгийн Ерөө сумын нутаг өвлийн цэнгэг агаар, нар гийсэн тунгалаг өглөөтэй угтав. “Баянгол” төмөр замын “Хандгайт” өртөөнд зочид гийчдийн хөл хөдөлгөөн их. Одоогоос 15 жилийн өмнө энэ нутагт төмрийн хүдрийн хайгуулын ажлыг эхлүүлж, өдгөө уурхайн цогц бүтээн байгуулалт, эрчим хүч болоод төмөр замын дэд бүтцийн хамтаар байгуулсан компани бол “Болдтөмөр Ерөө гол” юм. Тэмдэглэлт энэ ойд төмөр замын үйл ажиллагаа хариуцсан “Монголиан Транс Ложистик” компанийг үүсгэн байгуулсаны 10 жил мөн тохиож байна. Давхар ойгоо угтан шинэ бүтээн байгуулалтаар компанийн намтар түүхээ зузаатгажээ. “Баянгол” уурхайн ажилчдын хотхоныг шинэчлэн тохижуулахын сацуу төмөр замын Хөдлөх бүрэлдэхүүний засварын орчин үеийн депо байгуулж ашиглалтад орууллаа.

Б.Мөнхбат: Сүхбаатар аймаг хариуцлагатай уул уурхайг дэмжиж ажиллана Сүхбаатар аймгийн “Сүхбаатарын өнгө” сонины эрхлэгч Д.Улаанхүүхэн The Mongolian Mining Journal сэтгүүлийн дэргэдэх “Хөгжлийн төлөө сэтгүүл зүй” ТББ, Канадын Бритиш Колумбын их сургуулийн сэтгүүл зүйн сургууль болон Global Reporting Centre-ийн дэмжлэгтэй хамтран хэрэгжүүлж буй “ОРОН НУТАГ БА УУЛ УУРХАЙ” мэдээллийн сүлжээ төсөлд “Сүхбаатар аймаг хариуцлагатай уул уурхайг дэмжиж ажиллана”, “Уул уурхайн орлогоор баялгийн санг бүрдүүлэх нь зүйтэй” зэрэг ярилцлага, сурвалжлага, бэлтгэсэн мэдээллээр амжилттай оролцож, бүтээлч сэтгэлгээ, ур чадвар, сэтгүүл зүйн бүтээлийн чанараараа манлайлсныг нь үнэлэн ГРАН ПРИ-ШИЛДЭГИЙН ШИЛДЭГ БҮТЭЭЛ-ээр тодруулан өргөмжлөв.

“Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн усны алдагдлын асуудлыг хэлэлцэв Орхон аймгийн Эрдэнэт хотын ETV HD телевизийн сэтгүүлч Б.ГАНТУЯА The Mongolian Mining Journal сэтгүүлийн дэргэдэх “Хөгжлийн төлөө сэтгүүл зүй” ТББ, Канадын Бритиш Колумбын их сургуулийн сэтгүүл зүйн сургууль болон Global Reporting Centre-ийн дэмжлэгтэй хамтран хэрэгжүүлж буй “ОРОН НУТАГ БА УУЛ УУРХАЙ” мэдээллийн сүлжээ төсөлд “Цагаан тоосны дэгдэлт, сөрөг нөлөөллийг бууруулах дэд хөтөлбөртэй болов”, “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн усны алдагдлын асуудлыг хэлэлцэв” зэрэг мэдээ, сурвалжлагаар амжилттай оролцож манлайлсан тул телевизийн “ШИЛДЭГ СЭТГҮҮЛЧ”-ээр тодруулав.

“Нуклер Энержи Монголиа” компани ураны хайгуулын үйл ажиллагаагаа сэргээх үү? Архангай аймгийн “Архангайн толь” сонины сэтгүүлч Х.ЦЭВЭГМИД The Mongolian Mining Journal сэтгүүлийн дэргэдэх “Хөгжлийн төлөө сэтгүүл зүй” ТББ, Канадын Бритиш Колумбын их сургуулийн сэтгүүл зүйн сургууль болон Global Reporting Centre-ийн дэмжлэгтэй хамтран хэрэгжүүлж буй “ОРОН НУТАГ БА УУЛ УУРХАЙ” мэдээллийн сүлжээ төсөлд “Нуклер Энержи Монголиа” компани ураны хайгуулын үйл ажиллагаагаа сэргээх үү?”, “Ц.Мөнхнасан: Засгийн газраас хайгуул хийх саналууд ирдэг ч бид зөвшөөрдөггүй” зэрэг мэдээ, сурвалжлага, ярилцлагаар амжилттай оролцож, манлайлсан тул сонины “ШИЛДЭГ СЭТГҮҮЛЧ”-ээр тодруулав.

Метан хийн эрин зуун айсуй Өмнөговь аймгийн www.gobimedia.mn сайтын эрхлэгч Ч. Сумъяа The Mongolian Mining Journal сэтгүүлийн дэргэдэх “Хөгжлийн төлөө сэтгүүл зүй” ТББ, Канадын Бритиш Колумбын их сургуулийн сэтгүүл зүйн сургууль болон Global Reporting Centre-ийн дэмжлэгтэй хамтран хэрэгжүүлж буй “ОРОН НУТАГ БА УУЛ УУРХАЙ” мэдээллийн сүлжээ төсөлд “Метан хийн эрин зуун айсуй”, “Метан хийг олборлох нь Монгол улс, тэр дундаа Өмнөговь аймгийн хувьд чухал”, “Говьчууд усгүй болох аюул ойрхон ирсэн” зэрэг нийтлэл, ярилцлагаар амжилттай оролцож, манлайлсан тул сайтын “ШИЛДЭГ СЭТГҮҮЛЧ”-ээр тодруулав.

“Уул уурхайд ус агаар мэт хэрэгтэй зүйл бол ил тод, нээлттэй байдал” Баянхонгор аймгийн “Өнөөгийн Баянхонгор” сонины эрхлэгч П.САНААДАГВА The Mongolian Mining Journal сэтгүүлийн дэргэдэх “Хөгжлийн төлөө сэтгүүл зүй” ТББ, Канадын Бритиш Колумбын их сургуулийн сэтгүүл зүйн сургууль болон Global Reporting Centre-ийн дэмжлэгтэй хамтран хэрэгжүүлж буй “ОРОН НУТАГ БА УУЛ УУРХАЙ” мэдээллийн сүлжээ төсөлд “Хариуцлагатай уул уурхай мэргэжлийн байхаас эхэлнэ”, “Уул уурхайд ус агаар мэт хэрэгтэй зүйл бол ил тод, нээлттэй байдал” зэрэг нийтлэл, ярилцлагаар амжилттай оролцож манлайлсан тул сонины “ШИЛДЭГ БҮТЭЭЛ”-ээр тодруулав.

Урссан устай холбоотой “урсгаж” болохгүй сургамж Дорноговь аймгийн “Д” медиа группийн “Өнөөгийн Дорноговь” сонины сэтгүүлч П.Нямцэцэг The Mongolian Mining Journal сэтгүүлийн дэргэдэх “Хөгжлийн төлөө сэтгүүл зүй” ТББ, Канадын Бритиш Колумбын их сургуулийн сэтгүүл зүйн сургууль болон Global Reporting Centre-ийн дэмжлэгтэй хамтран хэрэгжүүлж буй “ОРОН НУТАГ БА УУЛ УУРХАЙ” мэдээллийн сүлжээ төсөлд “Урссан устай холбоотой “урсгаж” болохгүй сургамж”, “Эко хэлхээ” компанийн жонш баяжуулах үйлдвэрийн хүнцэлийн агууламж стандартаас их гарчээ” зэрэг нийтлэл, ярилцлагаар амжилттай оролцож манлайлсан тул сайтын “ШИЛДЭГ БҮТЭЭЛ”-ээр тодруулав.

“Эрдэнэс Монгол” компани Хөрөнгө оруулалтын санг удирдана Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2019 оны арваннэгдүгээр сарын 25-ны өдрийн 16 дугаар ээлжит хуралдаанаар “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн охин компани болох “Эрдэнэс Ассет Менежмент” ХХК-д хөрөнгө оруулалтын менежментийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл олголоо. Ингэснээр “Эрдэнэс Монгол” компани нь уул уурхай, дэд бүтэц, эрчим хүчний төсөл, хөтөлбөрүүдэд шаардлагатай урт хугацаат эх үүсвэрийг дотоод болон гадаадын зах зээл дээрээс босгох, санхүүжилтээ хянах, удирдах мэргэжлийн компанитай болж байна. Хөрөнгө оруулалтын мэргэжлийн компани бий болсноор гадаадын хөрөнгө оруулагч, хөрөнгө оруулалтын сангуудтай харилцаа холбоо тогтоож, хамтран ажиллаж, Монгол Улсын нийгэм, эдийн засагт нөлөө үзүүлэхүйц том төслүүдэд хямд бөгөөд урт хугацаатай хөрөнгө оруулалт татах боломж нэмэгдэж байна.

“Nippon Steel” компани Австралид коксжих нүүрсний уурхай худалдан авчээ Японы гангийн томоохон үйлдвэрлэгч “Nippon Steel” нь уул уурхайн “Anglo American” компаниас Австрали дахь нүүрсний “Grosvenor” уурхайн хувь эзэмшлийг худалдан авсан байна. Тодруулбал, 60 сая ам.доллараар тус уурхайн 5%-ийг эзэмшихээр болжээ. Энэ уурхай нь “Nippon Steel” компанийн мөн л 5%-ийн эзэмшилтэй “Moranbah North” нүүрсний уурхайд ойр байршдаг аж. “Grosvenor” уурхай Зүүн Австралийн Квийнслэнд мужид оршдог бөгөөд 2016 оноос өндөр чанарын коксжих нүүрсний олборлолт явагдаж байгаа юм.

ОХУ: Хятад руу экспортлох нүүрсний хэмжээг 55 сая тоннд хүргэнэ ОХУ-ын Эрчим хүчний дэд сайд Анатолий Яновский мэдэгдсэнээр, 2019 онд тус улсын нүүрсний нийт экспортын хэмжээ 225 сая тоннд хүрэхээр байна. Үүнээс 35 сая тонн нүүрс Хятад руу экспортолж өмнөх оныхоос 27%-иар өсөх төлөвтэй. Ази-Номхон далайн орнуудад экспортолж буй нүүрсний нийт хэмжээ 100 сая тоннд хүрэхээр байгаа аж. Ирэх арван жилд зөвхөн Хятадын зах зээлд нийлүүлэх нүүрсний экспортын хэмжээг 55 сая тоннд хүргэхээр төлөвлөж байна.

Хариуцлагаар манлайлъя 2019 оны арваннэгдүгээр сарын 14-ний пүрэв гариг. Энэ өдөр Монголын парламентын түүхнээ, өргөн утгаараа ард түмний шинэ цагийн хууль эрх зүйн орчинд тодоор бичигдэн үлдэнэ. Бүтэн хорин жил яригдаж, сүүлийн таван сар зун, намрын өдрүүдийг алгасалгүй хэлэлцсэн Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг УИХ намрын ээлжит чуулганаараа 64 гишүүний 100%-ийн саналаар батлав. Парламентад олонхийн суудалтай Монгол Ардын нам сөрөг хүчний оролцоогүйгээр дангаараа баталсан ч хэлэлцүүлгийн явцад гарч байсан олон талын саналуудын нэлээд нь төсөлд тусч, либерал шинжтэй нэмэлт, өөрчлөлтүүд хийгджээ. Үндэсний зөвшилцлийг хангасан Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт гэж олон нийт харж байна. Гэхдээ хууль тогтоох байгууллагын тэргүүний “Улс төрийн утаа арилж”, “Төр цэгцрэх их өөрчлөлтийг авчирна” гэх чамин үгс өнөөдөртөө гоё сонсогдож байгаа ч ирээдүйд юу болохыг хэн ч эс таамаглана.

Салбарын сайд Лондонд хөрөнгө оруулалтын хуралд оролцлоо Чуулга уулзалтад олон улсын 2000 гаруй оролцогчид чуулсан байна. УУХҮ-ийн сайд Д.Сумъяабазар энэ удаагийн чуулга уулзалтаар Монголын Засгийн газрын уул уурхайн салбарт баримталж байгаа бодлого, хөгжлийн цаашдын чиг хандлагыг танилцууллаа. Тэрбээр “Монгол Улсын Засгийн газраас хариуцлагатай, ил тод, байгаль орчинд ээлтэй-ногоон, оролцоог хангасан, тэгш хуваарилалт бүхий уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн салбарыг хөгжүүлэх зорилт тавин ажиллаж байна. Уул уурхайн салбар нь манай улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 24%, аж үйлдвэрийн салбарын 72%, гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын 70%, нийт экспортын 89%-ийг бүрдүүлдэг эдийн засгийн чухал салбар юм. Монгол Улсад хууль, дүрэм, журмууд гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулагчдыг ялгалгүйгээр тэгш үйлчилдэг.

А.Пүрэв: Газрын тосны салбарын хувьд эрх зүйн орчин хангалттай бүрдсэн The Mongolian Mining Journal /2019.010/Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яамны Газрын тосны салбарын бодлого, төлөвлөлт хариуцсан Ахлах шинжээч (PhD), Монгол Улсын зөвлөх инженер А.Пүрэвтэй салбарт шинээр хэрэгжиж байгаа бодлого, төлөвлөгөөний талаар MMJ-ийн сэтгүүлч Г.Идэрхангай ярилцлаа. Газрын тосны тухай хуулийг 2014 онд шинэчлэн найруулснаас хойш салбарын бодлого батлагдсан. Ярилцлагаа эндээс эхлүүлье? Газрын тосны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын гол зорилго нь 2017 он хүртэл мөрдөх Төрөөс газрын тосны салбарт баримтлах бодлого, Төрөөс эрдэс баялгийн салбарт баримтлах бодлогод нийцүүлж, салбарын олон асуудлыг зохицуулахад чиглэсэн. Уг хуулийг хэрэгжүүлж эхэлсэнээс хойш хоёр жилийн дараа буюу 2016 онд Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн тухай хууль батлагдсан юм. Өөрөөр хэлбэл, Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн тухай хуулийн дагуу газрын тосны салбарын бодлогыг боловсруулж, батлуулах үүрэг Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яаманд ногдсон.

АМНАТ-ийг зохицуулсан хуулийн төслийг УИХ эцэслэн баталлаа Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг батлахыг хуралдаанд оролцсон 43 гишүүний 27 буюу 62.8% нь дэмжсэн. Мөн Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн төслийг батлахыг чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оролцсон 42 гишүүний 26 буюу 61.9% дэмжив.

"ЗАМ ДАГАСАН ТАРЧЛААН" асуудал хөндсөн нэвтрүүлэг “Хөгжлийн төлөө сэтгүүл зүй“ ТББ, “Оюутолгой” ХХК, Канадын Бритиш Колумбын их сургуулийн сэтгүүл зүйн сургууль болон Global Reporting Centre, МУИС-ийн Сэтгүүл зүйн тэнхимийн дэмжлэгтэй хамтран хэрэгжүүлж буй “ОРОН НУТГИЙН СЭТГҮҮЛЧДИЙН СҮЛЖЭЭ-2019” төслийн “Уул уурхайн салбарын эдийн засагт үзүүлж буй нөлөөлөл” сэдэвт мэргэжлийн сэтгүүл зүйн сургалтад “Зам дагасан тарчлаан” нэвтрүүлгээр амжилттай оролцон ТУСГАЙ БАЙР хүртэв.

Монголбанкны Ерөнхийлөгчийг үүрэгт ажлаас нь чөлөөллөө Монголбанкны Ерөнхийлөгчийг үүрэгт ажлаас нь чөлөөлөх асуудал дан ганц Монгол Улс “Саарал жагсаалтад” орсонтой холбоотой бус бөгөөд арилжааны банк татан буугдсан, банк, санхүүгийн салбарт сахилга бат алдагдсан, Төв банкны үйл ажиллагааны тайлан хангалттай үнэлэгдээгүй зэрэг олон шалтгаантай гэлээ. Монголбанкны ерөнхийлөгчийн мэдээлэл, саналыг ҮАБЗ-ийн хуралдаанаар хэлэлцсэн гээд, цаашид эдийн засагт донсолгоо үүсэхээс сэргийлэхийн тулд УИХ-ын удирдлага, холбогдох байнгын хороод анхаарч ажиллах ёстой гэдгийг ч тэмдэглэлээ.

УИХ: Оюутолгойн гэрээг сайжруулах тогтоолын төслийг баталлаа УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Оюутолгой төслийн хөрөнгө оруулалтын гэрээ болон бусад гэрээг Монгол улсын хууль тогтоомжид нийцүүлэн сайжруулах тухай тогтоолын төслийг хэлэлцэн баталлаа. УИХ-ын Ажлын хэсгийн боловсруулсан “Оюутолгойн ордын ашиглалтад Монгол Улсын эрх ашгийг хангуулах тухай” уг тогтоолын төсөл батлагдсанаар "Рио Тинто"-той ширээний ард сууж хэлэлцээр хийх ажилд томоохон алхам боллоо. Уг батлагдсан тогтоолд найман чиглэлийг тусгасан бөгөөд төсөл дэх Засгийн газрын эзэмшлийг нэмэлт роялти руу шилжүүлэх хувилбарыг судлах асуудал орсон нь анхаарал татаж байна. Учир нь Засгийн газар төсөл дэх 34%-ийн эзэмшлээ зээлийн хөрөнгөөр санхүүжүүлж буй. Уг зээл нь 6.5% дээр нэмэх нь LIBOR нөхцөлтэй буюу бараг 10%-ийн хүүтэй учир 2041 он хүртэл Монголын тал эзэмшлийн хувиасаа ямар ч ногдол ашиг хүртэхгүй гэсэн судалгааг УИХ-ын Ажлын хэсэг танилцуулаад байгаа юм.

“ХӨШӨӨТИЙН УУРХАЙН ИЛ БА ДАЛД АСУУДЛЫГ ХӨНДӨХҮЙ” Ховд аймгийн www.khovdtimes.mn cайтын эрхлэгч Ж.САРУУЛ “Хөгжлийн төлөө сэтгүүл зүй“ ТББ, “Оюутолгой” ХХК, Канадын Бритиш Колумбын их сургуулийн Сэтгүүл зүйн сургууль болон Global Reporting Centre, МУИС-ийн Сэтгүүл зүйн тэнхимийн дэмжлэгтэй хамтран хэрэгжүүлж буй “ОРОН НУТГИЙН СЭТГҮҮЛЧДИЙН СҮЛЖЭЭ-2019” төслийн “Уул уурхайн салбарын эдийн засагт үзүүлж буй нөлөөлөл” сэдэвт мэргэжлийн сэтгүүл зүйн сургалтад “ХӨШӨӨТИЙН УУРХАЙН ИЛ БА ДАЛД АСУУДЛЫГ ХӨНДӨХҮЙ” нийтлэлээр амжилттай оролцон ГУРАВДУГААР БАЙР хүртлээ.

“БИЧИЛ УУРХАЙ БИДЭНД ХЭРЭГТЭЙ БАЙНА” “Хөгжлийн төлөө сэтгүүл зүй“ ТББ, “Оюутолгой” ХХК, Канадын Бритиш Колумбын их сургуулийн Сэтгүүл зүйн сургууль болон Global Reporting Centre, МУИС-ийн Сэтгүүл зүйн тэнхимийн дэмжлэгтэй хамтран хэрэгжүүлж буй “ОРОН НУТГИЙН СЭТГҮҮЛЧДИЙН СҮЛЖЭЭ-2019” төслийн “Уул уурхайн салбарын эдийн засагт үзүүлж буй нөлөөлөл” сэдэвт мэргэжлийн сэтгүүл зүйн сургалтад “БИЧИЛ УУРХАЙ БИДЭНД ХЭРЭГТЭЙ БАЙНА” нэвтрүүлгээр амжилттай оролцон ХОЁРДУГААР БАЙР хүртлээ.