Сурвалжилга
“Үл тасалдах эрчим хүч” ба HIMOINSA
Монголын уул уурхай, барилга, хөдөө аж ахуй, бүх төрлийн үйлдвэрлэлийн салбарын тоног төхөөрөмж импортлогч “Юнитра” компани “Үл тасалдах эрчим хүч” арга хэмжээг зохион байгуулж
Чулуунд битүүмжлэгдсэн ором нь эрт үеэс бидэнд ирсэн “захидал”
Чулууг судалж танивал түүнийг ойлгох боломжтой. Гаднаас нь харахад зүгээр л нил ягаан өнгөтэй талст байна. Зүсээд үзэхэд хэрхэн ургаж, ямар зам туулсан нь тод харагдана. Энэ бүхнийг мэргэжлийн хүмүүс судалгааны явцад танин мэддэг учир “чулуу ч бас ярьдаг” гэж хэлдэг байна. Чулууны зүй тогтлыг судалж “ярьтал” нь ойлгоно гэдэг мэргэжил. Талст бүрэлдэж бий болох явцад тэр үеийн орчныг хадгалсан бичил орчин битүүмжлэгдэн хадгалагдсан байдаг.
УУРХАЙН ТЭЭВЭРТ ТУЛАХ ЦЭГ АЛГА
Монголын топ татвар төлөгч уул уурхайн 10 компанийн долоо нь Өмнөговьд бий. тэдгээрээс SGS, “Монголын алт МАК”, “Өсөх Зоос” гэсэн гурван компани баруун бүсэд буюу нарийнсухайтын бүлэг ордоос нүүрс олборлон Шивээхүрэн боомтоор экспортолж
IT салбарын залуусын амбиц дэлхийд өрсөлдөх технологийн шинэ систем бүрдүүлнэ
Уул уурхайн бүтээгдэхүүний биржийн тухай хууль батлагдсантай холбогдуулан авах арга хэмжээний тухай УИХ-ын тогтоолд “Уул уурхайн бүтээгдэхүүний биржийн үйл ажиллагааг цахимжуулж, үндэсний мэдээллийн технологийн компаниудын хөгжүүлсэн систем, программ хангамжийг биржийн үйл ажиллагаанд ашиглах боломжтой эсэхийг судалж, холбогдох арга хэмжээ авах” тухай заасан. Тиймээс үндэсний IT-гийн компаниуд “Эрдэнэс Ай Ти Консорциум” нэгдлийг байгуулжээ.
“Mining week” арга хэмжээ эхэллээ
Уул уурхайн салбар үүсэж хөгжсөний 100 жилийн ойг тохиолдуулан анх удаа зохион байгуулж байгаа “Мining week” арга хэмжээ Шангри-ла зочид буудалд өнөөдөр эхэллээ.
Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яам, “Оюу Толгой” компани хамтран зохион байгуулж байгаа уг хурал есдүгээр сарын 19-23-ны өдрүүдэд долоо хоног үргэлжилж, УУХҮЯ, АМГТГ, ЭЗХЯ зэрэг төрийн байгууллагаас гадна уул уурхайн салбарын төлөөлөл, хөрөнгө оруулагчид гээд нийтдээ гурван мянга гаруй зочид төлөөлөгчид оролцох юм.
Эрдэнэсийн нууцыг тайлсан 65 жил
Геологийн төв лаборатори анх Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улс (БНМАУ)-ын Сайд нарын Зөвлөлийн 1957 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрийн 461 дүгээр тогтоолоор “Эрдэм Шинжилгээний Төв Лаборатори” нэртэйгээр байгуулагдсан.
Өнгөрсөн 65 жилийн хугацаанд манай хамт олны хийж бүтээсэн олон сайхан амжилтын нэг нь импортыг орлосон, экспортын чиг баримжаатай, дэлхийн стандартыг хангасан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч болж чадсан юм. Энэ бүтээгдэхүүн нь лабораторийн амин чухал хэрэгцээ болсон, хүмүүсийн ярьдгаар эталон загвар буюу аттестатчилсан стандартчилсан загвар юм. Ер нь стандартчилсан загвар нь уул уурхайн бүтээгдэхүүнд хийсэн шинжилгээний ажлын чанарт захиалагчийн зүгээс хяналт хийх лабораторийн шинжилгээний үр дүнгийн шууд баталгаа болж өгдөг.
"IPO Mongolia 2022” форум
“Хөрөнгө энд тэндгүй бий. Харин түүнийг татан төвлөрүүлэх ажлыг хэрхэн хийх вэ гэдэгтээ анхаарах нь чухал” гэж АНУ-ыг үндэслэгчийн нэг Бенжамин Франклин хэлсэн нь бий. Монголын хөрөнгө зах зээлийн “IPO Mongolia2022” форумын үеэр энд тэндгүй байх хөрөнгийг хэрхэн Монголд татан оруулах вэ? Хөрөнгийн зах зээлийн цаашдын бодлого, ирж буй шинэ боломжийг хэрхэн тооцож байгааг хүмүүст танилцууллаа. Санхүүгийн гурван тулгуур гэгддэг хөрөнгийн бирж, банк санхүү, даатгал зэрэгцэн хөгжиж гэмээ нь эдийн засаг сая тогтвортой, сайн хөгжинө гэгддэг.
“Голомт” банк алтны салбарт 60 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт хийжээ
Голомт банк уламжлалт “Голомт алтны форум”-аа зохион байгууллаа. Монгол Улсын алт олборлогч аж ахуйн нэгжүүдээс гадна уул уурхайн машин механизм, тоног төхөөрөмжийн үйлдвэрлэгч, нийлүүлэгч 70 гаруй байгууллагын 150 гаруй төлөөлөл форумд оролцсон юм. Монголбанк бодлогын хүүгээ 2.5%-иар нэмэгдүүлж есөн хувь болгоод байна. 2022 оны эцсийн байдлаар инфляц 7 орчим хувьд хүрнэ гэж тооцоолж байсан бол Орос, Украины мөргөлдөөнтэй холбоотой нөхцөл байдал өөрчлөгдсөн нь нөлөөлжээ.
“Шинэ сэргэлтийн бодлого” сэдвийн дор зохион байгуулагдаж буй “Монголын эдийн засгийн форум-2022” чуулган
Гэрэл зургийг Б.Рэнцэндорж /ГАММА/
“Шинэ сэргэлтийн бодлого” сэдвийн дор зохион байгуулагдаж буй “Монголын эдийн засгийн форум-2022” чуулган дөрөвдүгээр сарын 7-ны өдөр Төрийн ордонд эхэллээ. Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ чуулганыг нээж хэлсэн үгэндээ “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ын зургаан зорилт болох “Эрчим хүчний сэргэлт”, “Боомтын сэргэлт”, “Аж үйлдвэржилтийн сэргэлт”, “Хот, хөдөөгийн сэргэлт”, “Ногоон хөгжлийн сэргэлт”, “Төрийн бүтээмжийн сэргэлт”-ийн хүрээнд хийгдэж буй ажлуудынхаа талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөв. Экспорт тасалдаж, олон улсын ачаа тээврийн эргэлт эрс удааширч, 200 гаруй мянган ажлын байр эрсдэлд орон, эдийн засаг 1992 оноос хойш анх удаа -5.3% хүртэл агшсан амаргүй цаг үеийг бид хамтдаа туулж байна” хэмээн тэрээр онцолсон юм.
“Эрдэс баялгийн салбарын эмэгтэйчүүд” хэлэлцүүлэг боллоо
Хэлэлцүүлгийг УУХҮ-ийн дэд сайд О.Батнайрамдал нээж хэлсэн үгэндээ геологи, уул уурхай, газрын тос, хүнд үйлдвэрийн салбарт Жендэрийн талаар баримтлах бодлого, түүнийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг 2019 онд батлан амжилттай хэрэгжиж байгааг дурдаад шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүдийн оролцоог хангах Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хуульд заасан квотод хүргэх ажлуудыг үе шаттайгаар хэрэгжүүлэн ажиллаж байгааг онцолсон юм. Мөн Канад улсаас Монгол Улсад суугаа Элчин сайд Катерин Ивкоф “Эрдэс баялгийн салбарын эмэгтэйчүүдийг талаар хийж байгаа бидний үйл ажиллагаа үр дүнтэй байгаад сэтгэл өндөр байна” хэмээн зочдод хандан хэллээ. Хэлэлцүүлэгт УИХ, Засгийн газар, агентлаг болон иргэний нийгмийн байгууллагын төлөөллүүд оролцлоо.
4.2 сая га талбайд хайгуулын лиценз олгож, хөрөнгө татна
Геологи, уул уурхайн салбарыг эрчимжүүлэх нь” хурлаар салбарын бодлогын хүрээнд хийх ажлууд болон хайгуулын лиценз олголтыг нэмэгдүүлэх тухай танилцууллаа. Монгол Улсын Засгийн газраас баталсан “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-д Аж үйлдвэржилтийг сэргээх үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн эхний үе шатанд гурван зорилтын хүрээнд 11 арга хэмжээ, хөгжлийн 13 төсөл хэрэгжүүлэхээр тусгасан.
Энэ ажлын хүрээнд эрдэс баялгийн салбарын бодлогын шинэчлэл, уул уурхайн ирээдүйн чиг хандлагыг урьдчилан судлах, түүнд чиглэсэн урьдач нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилго бүхий “Геологи, уул уурхайн салбарыг эрчимжүүлэх нь” сэдэвт хурал (2022.02.24) боллоо.
Уул уурхайн салбарын гол эвентийн нэг “Mongolia Mining-2021” үзэсгэлэн нээгдлээ
“Mongolia Mining-2021” олон улсын уул уурхайн үзэсгэлэн “Буянт-Ухаа” спорт цогцолборт өнөөдөр /2021.09.22/ нээгдлээ. Энэхүү үзэсгэлэн нь уул уурхайн салбарын текник тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэгчид, ханган нийлүүлэгчид, засвар сэлбэгийн үйлчилгээ үзүүлэгчдийг нэг дор цуглуулдаг уламжлалт арга хэмжээ юм. 2011 онд анх зохиогдсоноос хойш жил бүр тасралтгүй зохиогдож ирсэн ч өнгөрсөн 2020 онд цар тахлаас шалтгаалан зохиогдоогүй юм.
Ухаахудаг ба “монгол брэнд”
Говийн пүнхийсэн халуун өдрүүдийг Ухаахудагийн ажилсаг залуус үл ажран хөдөлмөрлөнө. Чухамдаа тэдний хөлс, хүчээр босч буй үндэсний томоохон бүтээн байгуулалттай танилцахаар зорьж очсон юм. “Энержи ресурс” компаниас зохион байгуулсан “Нүүрс баяжуулах үйлдвэрийн нээлттэй өдрүүд” арга хэмжээний энэ удаагийн зочид нь ШУТИС-ийн багш, судлаач, сэтгүүлчдээс бүрдсэн баг. Хоёрхон жилийн дотор хийж гүйцэтгэсэн ч гэлээ санаанд багтамгүй их ажилтай бүгдтэй нь танилцана гэдэг санаан зоргоор зүйл биш аж. Гэлээ ч хагас өдрийн томилолтын хугацаанд боломжийн мэдээлэлтэй буцах нь гарцаагүй билээ. Бидний хамгийн түрүүнд очсон газар Ухаахудагийн уурхай. 435 сая тонн нүүрсний нөөцтэй энэ уурхайг дор хаяж 25 жил ашиглана хэмээн геологич залуус тайлбарлав. Өнгөрсөн жил 3,9 сая тонн нүүрс олборложээ. Тэгвэл энэ онд үүнээс нэг дахин их буюу долоон сая тонн нүүрс олборлохоор зорьж байгаа бөгөөд 4 орчим сая тонныг нь угааж, баяжуулан экспортод гаргах аж.
Алтны салбарын хэтийг тодорхойлох “БӨМ Алт” төсөл
Үндэсний “Алт 2” хөтөлбөрийн хүрээнд Монгол орны баруун, зүүн нутгийг хамарсан алтны геологийн суурь судалгааны хоёр төслийн нэг нь “БӨМ Алт 2019” юм. Баян-Өлгий, Увс, Ховд, Завхан, Говь-Алтай, Баянхонгор, Өвөрхангай, Архангай, Хөвсгөл, Булган, Дундговь, Өмнөговь зэрэг 12 аймгийн нутгийг хамарсан Баруун, баруун өмнөд, хангайн бүсийн алтны хүдэржилт, хэтийн төлөвийн сэдэвчилсэн судалгаа 2019 оны наймдугаар сараас эхэлсэн юм.
Судалгааны нийт талбай нь манай улсын нийт нутаг дэвсгэрийн бараг 1/3 гэсэн үг. Тухайн бүс нутгийн алтны үндсэн болон шороон орд, илрэл, сарнилын хүрээ, геохимийн цэгэн гажил зэрэг тодорхой 5-6 мянган цэгийг судлах өргөн цар хүрээтэй төслийг үндэсний бүтээн байгуулагч “Монполимет” компани хэрэгжүүлж байна.
Баялгийн үр өгөөжөө өгч эхэлсэн Салхитын мөнгөний уурхай
Дундговь аймгийн Гурвансайхан сумын Чулуут багийн нутаг, Зүүн хэмээх газарт орших Салхитын алт, мөнгөний үндсэн ордыг хэдэн жилийн өмнө монголчууд төдийлөн мэддэггүй байлаа. Нам гүмхэн говь нутагт орших энэхүү ордыг тойрсон тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдийн маргаан, шүүх цагдаа тойрсон хэргүүд, төрийн дээд түвшний шийдвэрүүд чухамдаа олон нийтийн анхаарлын төвд оруулсан юм.
Баялгийн үр өгөөжөө өгч эхэлсэн Салхитын мөнгөний уурхай
Дундговь аймгийн Гурвансайхан сумын Чулуут багийн нутаг, Зүүн хэмээх газарт орших Салхитын алт, мөнгөний үндсэн ордыг хэдэн жилийн өмнө монголчууд төдийлөн мэддэггүй байлаа. Нам гүмхэн говь нутагт орших энэхүү ордыг тойрсон тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдийн маргаан, шүүх цагдаа тойрсон хэргүүд, төрийн дээд түвшний шийдвэрүүд чухамдаа олон нийтийн анхаарлын төвд оруулсан юм. Ахмадуудаас “Салхитын мөнгөний ордыг та мэдэх үү” гэж асуухад “Мэдэлгүй яах вэ. тэтгэврийн зээл тэглэж байгаа уурхай шүү дээ” хэмээн хээвнэг хариулж байна. Үндэсний Аюулгүй Байдлын зөвлөл (Ерөнхийлөгч, УИХ, Ерөнхий сайд) анх удаа нэг уурхай дээр нэгдсэн шийдэлд хүрсэн, анх удаа Монгол Улс байгалийн баялгийн үр өгөөжийг иргэддээ шууд хэлбэрээр хүртээж байгаа гээд яривал Салхитын мөнгөний ордтой холбоотой шинэлэг “мессеж”-үүд олон. Үндсэн хуулийн өөрчлөлтөөр баялгийг тэгш хуваарилах “төрийн нийтийн” зарчим мөн л анх удаа Салхитын мөнгөний орд дээр бодитоор хэрэгжиж байгаа нь энэ юм.
Далд уурхай дахь монгол чадвар
Ковид-19 нөхцөл байдал Оюутолгой төслийн далд уурхайн бүтээн байгуулалтад нөлөөлж, урьдчилж тааварлаагүй хүндрэлүүд гарч байгаа ч ажил урагшилсаар байна. Тухайлбал, хөл хорио тогтоож хил хаасны улмаас төсөлд ажилладаг гадаадын олон мэргэжилтэн Монгол Улсад ирэх боломжгүй болсон. Гэсэн хэдий ч Монгол мэргэжилтнүүд орлон гүйцэтгэж албан тушаалын түвшин ахисан нь 2020 оны том амжилт гэдгийг “Оюутолгой” компанийн Далд уурхайн төслийн захирал Крис Айчисон онцоллоо. Ийм томоохон өөрчлөлтөд ч далд уурхайн бүтээн байгуулалтын явц буураагүйг тэрээр тодотгов. Оюутолгой төслийн эдийн засгийн ач холбогдлоос гадна Монголын шинэ цагийн боловсон хүчин дэлхийд үнэлэгдэхүйц туршлага, ур чадвар хуримтлуулж байгаа нь үнэ цэнтэй үр өгөөж билээ. Олон улсын энтэй үйлдвэрлэлийг дагасан шинэ тутмын дэвшилтэт техник технологи Монголд нэвтэрч, хөдөө нутгийн залуус тив дэлхийн мэдлэгт суралцаж явна.
