Шинэ мэдээ
Гашуунсухайт боомтын шинэ терминал наймдугаар сард ашиглалтад орно
Монгол Улсын Засгийн газраас хэрэгжүүлж байгаа “Эрүүл мэндээ хамгаалж, эдийн засгаа сэргээх 10 их наядын цогц төлөвлөгөө”-ний үр дүнгийн талаар Сангийн сайд Б.Жавхлан өнөөдөр товч мэдээлэл хийлээ. 2021 оны гуравдугаар сард эхэлсэн гурван төрлийн зээлийн хөтөлбөрөөр нийт 3 их наяд 183,4 тэрбум төгрөгийн зээл олгогдсон бөгөөд гүйцэтгэл 70%-тай явааг (өнгөрсөн долоо хоногийн байдлаар) тэрээр дуулгалаа. Түүний хэлж буйгаар, төсөөлж байснаас ч илүү хүртээмжтэй, хурдтайгаар зээл олгогджээ.
“Freeport” компани Хятадын “Tsingshan”-тай хамтрах төслөөс татгалзжээ
Хятадын гангийн “Tsingshan” компанитай хамтран Индонез улсын “Weda Bay” худалдааны бүсэд зэс хайлуулах үйлдвэрийн цогцолборыг байгуулах төслөөс АНУ-ын “Freeport McMoRan” компани татгалзжээ. Нийт 2.8 тэрбум ам.долларын өртөгтэй энэхүү төслийг хамтран хэрэгжүүлэх нэгдсэн тохиролцоонд талууд хүрч чадаагүй байна. Харин үүний оронд “Freeport” компани Ява арал дахь “Gresik” төслөө өргөтгөхөөр төлөвлөжээ.
Хятадын литийн компани олон улсад хувь эзэмшлээ нэмэгдүүлж байна
Литийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлээр дэлхийд тэргүүлэгчдийн нэг Хятадын “Ganfeng Lithium” компани 280 сая ам.доллараар Канадын “Millennial Lithium” корпорацийг худалдан авч байна. Энэхүү хэлэлцээр оны дөрөвдүгээр улиралд өндөрлөх аж. “Millennial Lithium” нь Аргентинд лити олборлолтын хоёр ч төслийг эзэмшдэг байна. Эхний төсөл “Pastos Grandes” ашиглалтад ороход бэлэн болж буй. Тодруулбал 2023 оноос олборлолт эхлэх бөгөөд 40 жилийн хугацаанд жилд 24 мянган тонн литийн карбонат үйлдвэрлэх хүчин чадалтай. Хоёр дахь төсөл “Cauchari East”-ийн ТЭЗҮ-ийг боловсруулж байна.
Хятад улс 600 сая тонн нүүрсний нөөц бүрдүүлнэ
Хятад улс нүүрсний нөөцийн хэмжээгээ нэмэгдүүлж 600 сая тоннд хүргэхээр төлөвлөж байна. Энэ нь тус улсын нүүрсний жилийн нийт хэрэглээний 15%-тай тэнцэхүйц хэмжээ болохыг Хятадын хөгжил, шинэчлэлийн хорооноос (2021.07.16) мэдээлжээ. Уг хорооноос өнгөрсөн дөрөвдүгээр сард, дотоодын зах зээл дэх ханган нийлүүлэлт хязгаарлагдах, улмаар хэрэглээ өсч болзошгүй байдлаас сэргийлж нүүрсний томоохон олборлогчид болон тээврийн гол зангилаа төв, цахилгаан станцуудыг түүхий эдийн нөөцөө нэмэгдүүлэхийг анхааруулсан байна. Тухайн үед Хятад улсын нүүрсний нийт нөөцийг 120 сая тоннд хүргэж нэмэгдүүлэх талаар мэдэгдсэн аж.
Орос БАМ, Транссибирийн зэрэгцээ нүүрсний шинэ төмөр зам барина
Элга ордын төслийг хэрэгжүүлэгч “Эльгауголь” компанийн саналаар БАМ, Транссибирийн төмөр замын зэрэгцээ нүүрсний экспортын зориулалттай шинэ шугам барих боломжийг РЖД судалж байна. ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путины хийсэн онлайн хурал дээр (2021.07.07) нүүрсний зориулалттай шинэ төмөр зам барих талаар РЖД компанийн Ерөнхийлөгч О.В.Белозеров танилцуулжээ. Тухайлбал, “Эльгауголь”-ийн толгой компани “А Проперти” нь өөрийн хөрөнгөөр хувийн төмөр замын шугам барих хувилбарыг дэвшүүлжээ. Элга ордыг Охотын тэнгистэй холбох 500 км төмөр зам татах гэнэ. Энэхүү төмөр замын шугамыг барихад 2.5-3 тэрбум ам.долларын санхүүжилт хэрэгтэйг шинжээчид тооцоолсон байна.
Боловсруулах үйлдвэрүүдийн түүчээ Нүүрс баяжуулах үйлдвэр
Уул уурхайн салбар “Олборлолтоос боловсруулалтын үе шат руу шилжиж байна” хэмээн Засгийн газраас томьёолж, энэ чиглэлд бодлогын олон арга хэмжээг авч буй. Өнгөрсөн цаг хугацааг эргэн харахад ашигт малтмалын түүхий эдийг экспортлоход түлхүү анхаарч, харин боловсруулалтдаа маруухан хандаж иржээ гэсэн үг салбарын сайдын илтгэлд саяхан дурдагдсан. Мэдээж хэрэг, энэ нь салбараа тоймлож харсан үг байх. Гэхдээ 2011 оны зургадугаар сарын 11-ний өдөр Монголын хувийн хэвшлийн төдийгүй дотоодын уул уурхай, боловсруулах үйлдвэрлэлийн хөгжлийн түүхэнд цоо шинэ хуудсыг “Энержи Ресурс” компани нээсэн юм.
Энэ бол Ухаахудагийн Нүүрс баяжуулах үйлдвэрийн нээлт. Баяжуулах үйлдвэрийн 10 жилийн ой энэ зургадугаар сард тохиож байна.
“Эрдэнэт” үйлдвэрийг “Монгол Улсын баатар” цолоор шагналаа
Монголчуудын 20 дугаар зууны манлай бүтээн байгуулалт уулын баяжуулах Эрдэнэт үйлдвэр, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2021 оны 7 дугаар сарын 9-ний өдрийн зарлигаар “Монгол Улсын Баатар” цол хүртлээ. Энэхүү төрийн дээд цолыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх өөрийн биеэр Эрдэнэт хотод хүрэлцэн ирж, гардуулсан нь 43 жилийн түүхэн замналтай уурхайчин хамт олонд үзүүлсэн том хүндэтгэл болов.
Монгол Улс зургадугаар сард 653 мянган тонн нүүрс экспортлов
Эхний зургаан сард 9.3 сая орчим тонн нүүрс экспортолж 1 тэрбум ам.долларын орлого бүрдсэн нь өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс өссөн үзүүлэлт боллоо. Тодруулбал жингээр 7.3%-иар, орлогын дүнгээр 50 орчим хувиар ахиу дүнтэй байна. Гэсэн ч сарын дүнгээр авч үзвэл нүүрсний худалдаа мэдэгдэхүйц буурчээ. Зургадугаар сард 652.6 мянган тонн нүүрс экспортолсон нь өмнөх оны мөн сартай харьцуулахад 72.4%-иар, өмнөх тавдугаар сарынхаас 50.6%-иар бага аж. Дотоодод халдвар төдийлөн буурахгүй байгаагаас үүдэн нүүрсний хил нэвтрэлт удаашрах болсон юм.
Алтны “Кумтор” төслийн арбитрын шүүх дээрх маргаан улам хурцдав
Киргизийн Засгийн газрын эсрэг арбитрын шүүхэд нэмэлт нэхэмжлэл (2021.07.07) гаргаснаа Канадын “Centerra Gold” компани мэдэгдэв. Компанийн цахим хуудсанд тавигдсан уг мэдэгдлээр, нэхэмжлэл нь “Centerra Gold” компанийн хамгийн том хувьцаа эзэмшигч болох “Кыргызалтын” компанитай холбоотой аж. Алтны “Кумтор” уурхайн хяналтыг авахын тулд Киргизийн Засгийн газартай төрийн эзэмшлийн “Кыргызалтын” компани хуйвалдсан гэж “Centerra Gold” үзэж байна. Тиймээс уурхайн үйл ажиллагааг хяналтдаа авах гэсэн ажиллагааны улмаас учруулсан алдагдал, хохиролд Киргизийн Засгийн газар, “Кыргызалтын” компани хариуцлага үүрэх асуудлыг төсөл хэрэгжүүлэгч “Centerra Gold” компани тавьж байгаа юм.
Хятадын хаягдал гангийн хэрэглээ 23%-иар нэмэгдэнэ
2025 он гэхэд Хятад улсын хаягдал гангийн хэрэглээ 23%-иар өсч 320 сая тоннд хүрэх бөгөөд өнгөт металын дахин боловсруулалтыг нэмэгдүүлэх төлөвийг тус улсын Үндэсний хөгжил, шинэчлэлийн хорооноос(NDRC) мэдээлжээ. Мэдээнд дурдсанаар, ирэх таван жилд Хятадын өнгөт металын дахин боловсруулалтын үйлдвэрлэл 20 сая тонн болж нэмэгдэх аж. 2021 оны байдлаар тус үйлдвэрлэлийн хэмжээ 14.5 сая тонн байна. Түүнчлэн, бага агуулгатай хүдэр, хаягдал болон бусад нөөцийн ашиглалтыг сайжруулахад анхаарах талаар Үндэсний хөгжил, шинэчлэлийн хороо мэдэгджээ.
Хятад гангийн үйлдвэрлэлийн хязгаарлалтыг сулруулжээ
Хятадын Хэбэй мужид гангийн үйлдвэрүүдийн хүчин чадлын хязгаарлалтыг сулруулж байна. Тодруулбал, гангийн үйлдвэрүүдийн хайлуулах зуухны ашиглалтыг 70% болгож нэмэгдүүлжээ. Уг зохицуулалт энэ оныг дуустал үргэлжлэх аж. Өмнө нь ган хайлуулах зуухны ашиглалтыг 50%-иар хязгаарласан юм. Үүний улмаас Хэбэй мужийн төв Таншан орчмын гангийн үйлдвэрлэл 34 сая тонноор буурч болзошгүй байв. Хэбэй мужийн Таншан орчмын бүс нутаг Хятад улсын гангийн нийт үйлдвэрлэлийн 14%-ийг бүрдүүлдэг.
Канад улсад анхны газрын ховор металын төсөл ашиглалтад орж байна
Дэлхийн дахины “ногоон” эдийн засгийн шилжилтээр зэс, газрын ховор металын төслүүдийг ашиглалтад оруулах, хөрөнгө оруулах хандлага эрчимжиж байна. Тухайлбал, Австралийн “Vital Metals” компани нь Канад дахь “Nechalacho” ордын газрын ховор металын олборлолтыг эхэлж байна. Энэ нь тус улсын анхны, Хойд Америкийн нутагт “Mountain Pass” уурхайн дараа орж буй газрын ховор металын төсөл аж.
“Уурхайчдын алдрын од” одонгоор шагналаа
Монголын Уул уурхайн мэргэжлийн холбоодын зөвлөл болон Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яамны тэргүүн дээд шагнал “Уурхайчдын алдрын од” одонгоор Монгол Улсын аж үйлдвэрийн гавьяат ажилтан, Монголын Баяжуулагчдын холбооны Ерөнхийлөгч асан Г.Шархүү, Монгол Улсын Аж үйлдвэрийн гавьяат ажилтан, зөвлөх инженер Д.Амгалан, Монголын уул уурхайн зураг төсөл зохиогчдын холбооны захирал, доктор Б.Бат-Очир нарыг “Уурхайчдын алдрын од” одонгоор өнөөдөр шагналаа. Энэхүү нэр хүндтэй шагналыг УУХҮ-ийн сайд Г.Ёндон гардуулж, уул уурхайн салбарын хөгжилд оруулсан тэдний олон жилийн бүтээлч хөдөлмөр, зүтгэлд нь талархаж буйгаа илэрхийлэв. Монголын Уул уурхайн мэргэжлийн холбоодын зөвлөлөөс анх санаачилсан уг шагналыг 2018 оноос жилдээ 2-3 хүнд олгож байсан бөгөөд “Covid 19” цар тахлын улмаас хойшлогдоод байв.
Хөрөнгө “горилох” хөгжлийн төлөвлөгөө
Цар тахал манай эдийн засгийн хөгжлийг хоёр жилээр ухрааж, экспортын орлогыг тэрбум доллараар “цавчиж” байна. Төлөвлөгөө ёсоор цар тахал 2021 оны эхний хагас гэхэд дуусгавар болох байв. Манай улсад 2020 он бараг бүхэлдээ халдваргүй байсан бөгөөд 2021 онд удтал хүлээсэн вакцинжуулалт эхэлж, эрчимжихийн хэрээр халдварын тоо улам бүр зуузай холбон өсөв. Чухамдаа халдвар хамгааллын дэглэмийг удтал барьсан зүтгэл “2021 оны сонгууль, намын их ойн баяраас үүдэн “их тайвшрал, их назгайрал”-аар солигдсон нь вакцинжуулалтын үр нөлөөг хялбархан баллуурдаж орхилоо гэж хэлж болно. Вакцинжуулалтаар дэлхийд хошуучлах улсуудтай эн зэрэгцэх ч өвчлөлийн үзүүлэлтээр мөн адил тэргүүлж байгаа нь “КОВИД-ын парадокс”-ыг үүсгэв.
2021 оны төсвийн тодотголыг гурав дахь хэлэлцүүлэгт шилжүүллээ
УИХ-ын 2021 оны хаврын ээлжит чуулганы (07.06) нэгдсэн хуралдаан цахимаар хуралдаж, “Монгол Улсын 2020 оны төсвийн гүйцэтгэл батлах тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийлээ. Төсвийн зарлагын хяналтын дэд хорооны саналаар “Монгол Улсын 2020 оны төсвийн гүйцэтгэл батлах тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг гишүүдийн 55,2% нь дэмжлээ. Тогтоолын төсөлд Монгол Улсын 2020 оны төсвийн гүйцэтгэлийн тэнцвэржүүлсэн орлогын хэмжээг 6,829,026.3 сая төгрөгөөр, Монгол Улсын 2020 оны төсвийн гүйцэтгэлийн зарлагын хэмжээг 10,735,610.8 сая төгрөгөөр батлахаар тусгасан юм. Мөн Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн Төсвийн тусгай шаардлагын үйлчлэлийг түр түдгэлзүүлэх, мөрдөх хугацаа хойшлуулах тухай хуулийг хүчингүй болсонд тооцох тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийлээ.
“ОПЕК+” орнууд тохиролцоонд хүрч чадахгүй байна
Газрын тосны олборлогч “ОПЕК+”-ийн гишүүн орнуудын Сайд нарын уулзалт даваа гаригт (2021.07.05) болох байсан ч цуцлагджээ. Наймдугаар сарын олборлолтын хэмжээг гишүүн орнууд зургаадугаар сарын 30-наас долдугаар сарын 1-ний хооронд тохирох ёстой байв. Гэвч гурав дахь өдрөө тохиролцоонд хүрч чадахгүй байгааг албаныхан мэдээлсэн байна. Шалтгаан нь Саудын Араб, АНЭУ-ын санал зөрөлдсөн нь хэлэлцээрийг саатуулжээ. Шинэ уулзалтын тов тодорхойгүй байгаа аж. Уулзалт цуцлагдсаны дараа Brent маркийн газрын тосны үнэ 77 ам.доллар хүрч өссөн бөгөөд энэ нь 2018 оны аравдугаар сараас хойших хамгийн өндөр ханшид тооцогдож байна.
Хятад гангийн хуучирсан үйлдвэрүүдийг орлох 9 төслийг баталжээ
Хятадын Засгийн газраас 2022-2024 онд төмөрлөгийн салбарт хэрэгжих төслүүдийн жагсаалтыг шинэчлэн (2021.07.01) баталсан тухай “S&P Global Platts” мэдээлжээ. Шинээр 9 төсөлд зөвшөөрөл олгосон байна. Бүх төсөл нь хуучирсан үйлдвэрүүдийг солих зарчмаар хэрэгжих юм. Тухайлбал, томоохон аж үйлдвэрлэл төвлөрсөн, агаарын бохирдол ихтэй Бээжин, Тянжин, Хэбэй, Гуанжоу, Шанхай зэрэг бүс нутагт жилийн 1 сая тонн хүчин чадалтай үйлдвэр байгуулах төсөл хэрэгжүүлэхдээ 1.5 сая тонн хүчин чадалтай хуучин үйлдвэрийг хаана гэсэн үг. Бусад мужид энэ харьцаа 1:1.25 байх аж.
Монголбанк нийт 9.3 тонн үнэт метал худалдан авчээ
2021 оны эхнээс Монголбанк нийт 9.3 тонн үнэт метал худалдан авчээ. Энэ нь өмнөх оны мөн үетэй харьцуулбал 1.5 тонноор буурсан үзүүлэлт юм. Зургаадугаар сард Төв банкны худалдан авсан үнэт металын хэмжээ 2.3 тонн байна.
Өнгөрсөн сарын тухайд, Дархан-Уул аймаг дахь Монголбанкны хэлтэс 112.5 кг, Баянхонгор аймаг дахь Монголбанкны салбар 107 кг үнэт метал худалдан авчээ. Монголбанкны 1 грамм алт худалдан авах дундаж ханш 2021 оны зургаадугаар сард 167,924.18 төгрөг байв.
Н.Алгаа: Ямар чанарын стандарттай бүтээгдэхүүн авахыг Монголын тал биш хэрэглэгчид тогтоодог
“Төрийн, хувийн олон компаниуд өөрсдийн үнээр уул уурхайн бүтээгдэхүүнээ борлуулдаг, АМНАТ болон бусад татвар ногдуулах талаасаа ч замбараагүй гэдгээс үүдэн Эрдэс баялгийн бирж байгуулах асуудал олон жил яригдаж байна. Одоогийн төслөөр, биржид төрийн өмчит компаниуд хамаарч, цаашдаа хувийн компаниуд оролцоход нээлттэй аж.
Эрдэс баялгийн бирж байгуулахад дэд бүтэц бий болгох том ажил бий. Маш их дата өгөгдөл хэрэгтэй, интернетийн өндөр хурд шаардлагатай, гэрээний мэргэшсэн диллер чухал. Энэ бүгдэд их хөрөнгө оруулалт хэрэгтэй.
АМГТГ: Монгол Улс шатахууны ердийн хэрэглээний 31 хоногийн нөөцтэй байна
Өнөөдөр (2021.07.05)АМГТГ-аас шатахууны үнийн асуудлаар хэвлэлийн хурал зохион байгуулав. Хуралд Газрын тосны асуудал хариуцсан орлогч дарга Ц.Эрдэнэбаяр газрын тосны бүтээгдэхүүний импорт, гадаад нөхцөл байдал, үнэ, шатахууны нөөцийн талаар танилцуулга хийлээ. Тэрээр “Манай улсын хувьд шатахууны жижиглэн борлуулалтын үнэ гадаад зах зээл дэх газрын тосны үнэ, ам.долларын ханш, шатахууны хил үнээс шууд хамаардаг тул шатахуун импортлогч аж ахуйн нэгжүүдтэй хамтран өргөн хэрэглээний шатахуун болох АИ-92 шатахууны үнийг өсгөхгүй, тогтвортой байлгах талаар арга хэмжээ авч ирсэн. 2020 оны гуравдугаар сараас хилийн үнэ буурч орж ирсэн үеэс эхлэн нийт 3 удаа шатахууны жижиглэнгийн үнийг төрөл тус бүрээс 380-570 төгрөгөөр бууруулсан.
