Эрдсийг эрдэнэст
Ирээдүйг өндөр хөгжилд
Mining The Resources
Minding the future
Шинэ мэдээ
“Эрдэнэт” үйлдвэр: Хаягдлын аж ахуйн М4, холбох сувгийн ажил дуусав “Эрдэнэт” үйлдвэрийн Хаягдлын сангийн М4 далан, холбох суваг барьж байгуулах төслийг тавдугаар сарын 1-нд эхлүүлсэн. Уг ажлыг хугацаанд дуусгаж, бүрэн хүлээлгэн өгсөн байна. Тодруулбал, Хаягдлын аж ахуйн 19 дүгээр даланг эргэлтийн усны 12 дугаар худаг руу холбох сувгийн ажлыг уурхайчид гүйцэтгээд дуусгажээ.
Зах зээлийн сорилтыг технологиор давах Нарийнсухайтынхан Зэс, коксжих нүүрсний томоохон уурхай орших Өмнөговь аймгийн баруун хаяанд 2.9 га  газар нутаг бүхий Гурвантэс суманд энэ жил зуншлага сайхан болжээ.    Гурвантэс суманд орших нүүрсний уурхайнууд улсын нүүрсний нийт экспортын 40%-ийг бүрдүүлдэг.  Хүмүүс энд өрнөх нүүрсний уурхайдыг Нарийнсухайтын бүлэг орд  гэж нэрийддэг билээ. Гэхдээ эндхийн нүүрсний компаниуд зүгээр л экспортлох хэмжээгээрээ   бус чанараараа өрсөлдөх болсныг хийж буй ажлаараа тод харуулна.
“Эрдэнэт” үйлдвэрийн 3 ажлын байрыг хүнд, хортой нөхцөл рүү шилжүүлэв Хүнд хортой нөхцөлд ажилладаг ажил мэргэжлийн жагсаалтад өөрчлөлт оруулах тухай тушаалд есдүгээр сарын 19-нд Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд гарын үсэг зурсан байна. Энэ дагуу “Эрдэнэт” үйлдвэрийн нунтаглан баяжуулах хэсгийн хөвүүлэн баяжуулагч насосын машинч, тоног төхөөрөмжийн засварчны ажлыг байрыг үнд, хортой нөхцөлийн ажил мэргэжлийн жагсаалтад оруулжээ.    
Сангийн яам: 2019 онд нүүрсний экспортын төлөвлөгөө 2-3 сая тонноор тасалдах эрсдэлтэй Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар ирэх оны төсвийн төслийн талаар танилцууллаа. Тэрбээр Сангийн яам ирэх оны төсвийн төслийг боловсруулахдаа нүүрсний экспортын хэмжээг 42 сая тонн, харин зэсийн баяжмалынхыг 175 мянган тонн, алтны экспортыг 2 тонноор тус тус бууруулж тооцсоныг онцоллоо. Харин төмрийн хүдрийн экспортын хэмжээг багагүй хэмжээгээр нэмэгдүүлж тооцжээ. 2020 оны эрдсийн ханшийг төсөвт тооцоолохдоо зэсийн үнийг бууруулж, алт, төмрийн хүдрийн ханшийг урьдны тооцооллоос нэмэгдүүлж тогтоосон байна. Харин нүүрсний ханшийг хэвээр хадгалахаар төлөвлөжээ.
“ЗаМайн Сервисиз” шилдэг харилцагчдаа тодруулж, хүндэтгэл үзүүлэв “Зогсолтгүй хүч-Шантаршгүй зүт­гэл” (Unstoppable Effort. Extreme support) уриатайгаар үйл ажиллагаа явуулдаг “ЗАМайн Сервисиз” ХХК нь 2010 оноос хойш “Хитачи констракшн машинери” корпорацийн албан ёсны дистрибьютерээр ажиллаж байгаа ба “Customer Appreciation Day” /Харилцагчдын хүндэтгэлийн өдөр/-ийг хоёр жил тутамд зохион байгуулдаг уламжлалтай. Энэ жилийн арга хэмжээг тус компанийн зүгээс есдүгээр сарын 13-нд “Скай ресорт” цогцолборт зохион байгууллаа.
Ноён уулыг дархан цаазат болгох тогтоолын төслийг УИХ-д өргөн мэдүүлнэ Засгийн газрын ээлжит хуралдаан есдүгээр сарын 25-ны өдөр болж Ноён Уул орчмын газрыг дархан ангиллаар улсын тусгай хамгаалалтад авах “Зарим газар нутгийг улсын тусгай хамгаалалтад авах тухай” тогтоолын төслийг УИХ-д өргөн мэдүүлэхээр тогтов. Ноён Уул орчмын газрыг тусгай хамгаалалттай болгосноор байгалийн өвөрмөц тогтоц, түүх соёлын дурсгалууд ойн сан бүхий газрын 0,11 хувь хамгаалагдаж, Улсын тусгай хамгаалалттай газар нутгийн хэмжээ 10,483 га талбайгаар нэмэгдэх юм.
"Говийн Оюу Хөгжлийг Дэмжих Сан” орон нутгийн хөгжилд хувь нэмрээ оруулсаар байна Есдүгээр сард “Говийн Оюу Хөгжлийг Дэмжих Сан”- гаас 2019-2020 оны хичээлийн жилийн тэтгэлэгт хөтөлбөрт шалгарсан Өмнөговь аймгийн 45 оюутанд батламж гардууллаа. Мөн сангийн 1.2 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар Мандал-Овоо суманд баригдсан эрүүл мэндийн төвийн шинэ барилга ашиглалтад оров. “Говийн Оюу Хөгжлийг Дэмжих Сан” ТББ нь 2015 онд байгуулагдсан бөгөөд өнөөдрийг хүртэл Өмнөговь аймагт нийт 45.3 тэрбум төгрөгний 149 төсөл хөтөлбөр санхүүжүүлсэн байна.
Канадын “Тогтвортой уул уурхай” санаачлагыг танилцууллаа Уул уурхайн хөгжлөөр дэлхийд тэргүүлдэг Канадын хариуцлагатай уул уурхайн чиглэлээр “Тогтвортой уул уурхай” сургалт, семинар Улаанбаатар хотноо (09.24-25) болж байна. Энэхүү сургалтад Канадын Уул уурхайн ассоциациас хэрэгжүүлж буй “Тогтвортой уул уурхай” санаачлагын (Towards Sustainable Mining) талаар танилцуулж байгаагаараа онцлогтой. Уг сургалтыг салбарын яам болон Монголын уул уурхайн үндэсний ассоциаци Канадын SESMIM төслийн дэмжлэгтэйгээр зохион байгуулж байгаа юм.
Уул уурхайгаа хөгжүүлэх “төрийн нийтийн төлөвлөгөө” Төрийн гурван өндөрлөгт Монгол Улсын засаглалын хамгийн том эрх мэдэл бий. Энэ утгаараа бүгд өөр өөрсдийн  мөрийг эдийн засгийн хамгийн чухал тулгуур болсон уул уурхайн салбарт үлдээхийг хүсдэг. Энэ үйл явцыг төр засгийн олон нийтэд зориулан боловсруулсан уул уурхайг хөгжүүлэх төлөвлөгөө гэж гоёчлон тайл­барлаж болох юм. Харин УИХ энэхүү  үйл явцыг “төрийн нийтийн төлөвлөгөө” гэж нэрийдэх байсан биз ээ.  2019 ондоо багтаж ойрмогхон болж болзошгүй гэгдэх ээлжит бус сонгууль, ирэх оны ээлжит сонгуулийн үнэр ханхийхтэй зэрэгцэн төр засгийн үйлдэл илүү сүрлэг болж ирэв. Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийг өнгөрсөн наймдугаар сарын 13-ны үйлдлээр нь оны онцлох гавшгайчаар шалгаруулж болохоор байлаа.
Х.Бадамсүрэн: Эрдэнэт үйлдвэр 40 жилийн түүх, 60 жилийн ирээдүйтэй  Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх есдүгээр сарын 23-нд Орхон аймагт ажиллаж “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын үйл ажиллагаатай танилцсан юм. Энэ онд “Эрдэнэт үйлдвэр ордын нөөцийг нэмэгдүүлэх, ил уурхайд мөчлөгт урсгал технологи нэвтрүүлэх, Баяжуулах үйлдвэрийн өргөтгөлийн төсөл болон нуруулдан уусгах төсөл эхлүүлэх, зэсийн баяжмал боловсруулан эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх зэрэг 6 төслийг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн. 
Ашигт малтмал хэний өмч вэ? Н.Алгаа нь 1975-1980 онд ОХУ-ын Свердловск хотын Уралын политехникийн дээд сургуульд суралцан өнгөт төмөрлөгийн инженер мэргэжил эзэмшсэн. 1990-1991 онд Японы Сендай хотын Тохоку их сургуульд мэргэжил дээшлүүлж, 2009-2012 онд МУИС-ийн хууль зүйн сургуульд эчнээгээр суралцжээ. Тэрээр Монголын Уул уурхайн Үндэсний Ассоциацийн Гүйцэтгэх захирал, Ерөнхийлөгчөөр тус тус ажиллаж байсан бөгөөд өдгөө “Дат консалтинг” ХХК-ийн Гүйцэтгэх захирлын албыг хашиж байна. Монголын уул уурхайн салбарын тэргүүлэх мэргэжилтэн Н.Алгаагийн салбарын үйл явцад дүн шинжилгээ хийсэн нийтлэлийг The Mongolian Mining Journal  уншигчдадаа цувралаар хүргэж байна.  
Казахстан Хятадын нутгаар дамжуулан Ази руу нүүрс экспортолно Казахстан улс нь Хятадын Лянюнган боомтоор дамжин Зүүн өмнөд Азийн зах зээлд нүүрс экспортолно. Энэ тухай тус улсын Үйлдвэр, дэд бүтцийн хөгжлийн сайд Роман Скляр мэдэгджээ. Казахстаны Ерөнхийлөгч Касым-Жомарта Токаев анх удаа БНХАУ-д хийсэн айлчлалын үеэр хоёр улс тохиролцсон байна. Казахстан нь жил бүр  хоёр сая тонн нүүрсийг Хятадын нутгаар дамжуулан тээвэрлэж экспортлохоор урьдчилсан хэлэлцээр байгуулжээ. Казахстаны хувьд далайд гарцгүй орон бөгөөд Оросын нутгаар дамжин нүүрсээ экспортолдог. Сүүлийн жил Казахстаны экспортын нүүрсийг Оросын нутгаар дамжуулан тээвэрлэх асуудалд хүндрэл үүсээд байгаа юм.
“Эрдэнэт үйлдвэр” дүйцүүлэн нөхөн сэргээлтийн ажил хийж байна “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ өнгөрсөн тавдугаар сард Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн хэлтэстэй болсон юм. Тус хэлтэс нь  Орхон аймгийн АЖБОГ-тай хамтран дүйцүүлэн нөхөн сэргээлтийн ажлыг хийж эхлээд байна. Энэ хүрээнд Баян Өндөр хайрханы Хүрэнбулагийн аманд нөхөн сэргээлтийн ажил үргэлжилж буй.   
Бичил уурхайчид, нинжа, хувиараа алт олборлогчдын ялгааг иргэд хэр мэддэг вэ? Бичил уурхайчид, нинжа, хувиараа алт олборлогчид гэж хэнийг хэлэх вэ? Өмнөговь аймгийн Бичил уурхай эрхлэгчдийн холбоо ямар үйл ажиллагаа явуулдаг талаарх мэдээллийг хүргэж байна
“Трансвест Монголиа” ХХК үүсэн байгуулагдсаны 10 жилийн ой тохиолоо “Трансвест Монголиа” ХХК нь Комацугийн уул уурхай, зам барилгын тоног төхөөрөмж болон тус брэндийн баталгаат сэлбэг хэрэгсэл, эд ангиудыг үйлдвэрээс шууд ханган нийлүүлэх хүчин чадал бүхий Комацугийн Монгол дахь цорын ганц албан ёсны дистрибьютер юм. Тус компани үүсэн байгуулагдсаны 10 жилийн ой энэ сард тохиолоо.
“Цагаан тоос” хөтөлбөрийн хүрээнд 488 иргэнийг эрүүл мэндийн үзлэгт хамруулна “Цагаан тоос” дэд хөтөлбөрийг батлах үед иргэдийн төлөөлөх чадварын үнэлгээг гаргаж,  387 иргэнийг сонгон шалгаруулж эрүүл мэндийн урьдчилсан үзлэгт хамруулахаар болсон билээ. Ингэхдээ Цагаан тоосны голомтод бүс буюу Эрдэнэт хотын Говил баг, вокзал орчмын өрхүүдээс сонгоно. 2019 онд төсвийн хүрээнд тус шинжилгээнд 101 иргэнийг нэмэлтээр хамруулах боломжтой гэж үзэн, нийт 488 болгож нэмэгдүүлсэн байна.        
 “ЗаМайн Сервисиз”ХХК  харилцагчдадаа талархалаа илэрхийлэв “Зогсолтгүй хүч-Шантаршгүй зүтгэл” (Unstoppable Effort. Extreme support) уриатайгаар  үйл ажиллагаа явуулдаг “ЗаМайн Сервисиз” ХХК нь 2010 оноос хойш “Customer Appreciation Day” /Харилцагчдын хүндэтгэлийн өдөр/-ийг хоёр жил тутамд зохион байгуулдаг уламжлалтай. Энэ жилийн арга хэмжээг тус компанийн зүгээс  есдүгээр сарын 13-нд “Скай ресорт” цогцолборт зохион байгуулсан юм. Хүндэтгэлийн өдөрлөгт “ЗаМайн Сервисиз” ХХК-ийн хөрөнгө оруулагч компаниуд, харилцагч байгууллагууд, банк санхүүгийн салбарын  370 орчим төлөөлөл болон “Хитачи констракшн машинери”, “Марубени” корпорацийн уул уурхайн хэлтсийн менежерүүд уригдан иржээ.   
Ц.Болорчимэг: Уул уурхайд ус агаар мэт хэрэгтэй зүйл бол ил тод, нээлттэй байдал  Баянхонгор аймгийн Мэргэжлийн хяналтын газар төлөвлөгөөт, урьдчилан сэргийлэх, төлөвлөгөөт бус болон иргэдээс ирсэн гомдлын дагуу хяналт шалгалтыг тогтмол хийдэг. Уул уурхайтай холбоотой эдгээр хяналт шалгалт болоод цаг үеийн асуудлаар аймгийн Мэргэжлийн хяналтын газрын Геологи, уул уурхайн улсын байцаагч Ц.Болорчимэгтэй ярилцлаа. 2019 онд аймагт хичнээн уул уурхайн компани ажиллаж байна. Эдгээрт хэдэн удаагийн хяналт шалгалтыг хийгээд байна вэ? Энэ онд бид 11 аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг шалгахаар төлөвлөсөн. Эдгээр аж ахуйн нэгжийг сонгож төлөвлөхдөө өмнөх жил үйл ажиллагаа явуулсан эсэх, одоо явуулж байгаа, цаашид явуулах эсэхийг хардаг.
Эрдсийн захад бууралт давамгайлж эхэллээ 2016 оны хоёрдугаар хагасаас эхлэн эрдсийн зах зээлд “урь” орж эхэлсэн бол одоо илүүтэй “хүйтрэх” шинжтэй болж ирж байна. Гэхдээ энэ бүхэн нь АНУ-Хятадын худалдааны дайнтай ихээхэн холбоотой. АНУ, Хятад дор бүрнээ дотоодын бизнесүүдийг хамгаалах оролдлого хийж байгаа ч тэдний тулааны нөлөө бусад голлох эдийн засгуудад муугаар нөлөөлж, улмаар дэлхийн эдийн засаг, түүхий эдийн зах зээлийг доош татаж байна. Нөгөөтэйгүүр эрдсийн зах зээлийн бууралтын мөчлөг эхэллээ гэж дүгнэх нь хэтэрхий эрт байгааг энд сануулья. Тухайлбал зэсийн хувьд бууралттай   ч урт хугацааны төлөв нь тун өөдрөг хэвээр. Гэхдээ яг одоогоор алтнаас бусад эрдсийн хувьд бууралттай тулгарч байна. Эрдэс тус бүрээр байдал ямар байгааг авч үзье.
Баянхонгор аймаг дахь Алт сорьцлох хяналтын лабораторид 450 орчим кг алт тушаагдаад байна Өнгөрсөн хоёр сарын хугацаанд Баянхонгор аймаг дахь Алт сорьцлох хяналтын лаборатори 10 гаруй иргэн, гурван аж ахуйн нэгжээс 80 орчим кг алт авч Монголбанкинд тушаажээ. Тус лаборатори нь нийтдээ 90 орчим алтан гулдмай хэвлэн гаргаж, химийн сорьцын шинжилгээ хийсэн байна. Тэгвэл энэ оны есдүгээр сарын байдлаар 450 орчим кг алт Монголбанкинд тушаасан бөгөөд нийт 390 орчим алтан гулдмайг хэвлэж, сорьцын шинжилгээ хийсэн аж. Энэ хэмжээ ирэх хоёр сарын хугацаанд өсөх хандлагатай байна.